چرا طالبان نمی توانند تحصیل و آموزش دختران در جهان اسلام را نادیده گیرند؟

۷ مرداد (اسد) ۱۴۰۲ – ۲۹/ ۷/ ۲۰۲۳

هیات تحریریۀ روزنامۀ کریستین ساینس مانیتور (CSM)

کریسشن سایِنس مانیتور (Christian Science Monitor) یک نهاد خبری بین ‌المللی است که از طریق وب‌ سایت و به صورت الکترونیک، روزانه اخبار جهانی را پوشش می دهد. مری بیکر ادی این روزنامه را در سال ۱۹۰۸ تأسیس کرد، که از روزنامه های پرتیراژ چاپ شهر بوستون، ماساچوست، ایالات متحده آمریکا محسوب می شود. به عقیدۀ نویسندگان مطلب حاضر، حاکمان فعلی مسلط بر افغانستان که مشتاقِ به رسمیت شناخته شدن از سوی جامعه جهانی می باشند، حال مجبور به سفر، رایزنی و ملاقات با مقامات کشورهایی هستند که برابری و مساوات در آنها به صورت یک نُرم، قاعده و هنجار نهادینه و پذیرفته شده است. چنانچه چندی پیش شاهد انتشار اخباری مبنی بر سفر هیاتی از طالبان افغانستان به کشور اندونزی بودیم. هر چند تلاش هایی در مسیر مسکوت نگاه داشته شدن این سفر اتخاذ شد؛ اما هیاهویی اندک نیز زیر پوستِ تعاملاتِ اخیر مذکور جریان داشت. چنانکه وزارت امور خارجه جاکارتا اعلام کرد نمایندگان حکومت طالبان افغانستان در اواسط ماه جاری در قالب سفری غیر رسمی به اندونزی آمدند؛ در حالی که کابل مدعی آن بوده است که طی سفری رسمی با سیاستمداران پرجمعیت ترین کشور مسلمان جهان ملاقات داشته اند. به باور برخی ناظران سیاسی، دولت طالبان قویا در تلاش و تقلاست تا با ابراز علاقه و نزدیکی به کشوری چون اندونزی و تحت تقویت روابط سیاسی و اقتصادی، بر جریان به رسمیت شناختن حاکمیت خود در سراسر جهان اسلام نیز مهر تثبیت و تایید زند. مطلب حاضر توسط نازنین نظیفی برای سایت تحلیلی کلکین ترجمه شده است.

هیئت طالبانِ افغانستان در تاریخ ۱۵ جولای/ژوئیه ۲۰۲۳ دور از هیاهوی خبری و در سکوت به پرجمعیت ترین کشور مسلمان جهان، اندونزی سفر کردند. این سفر تلاش و تقلایی دیگر از سوی حکامِ فعلیِ کابل جهت کسبِ هر نوع به رسمیت شناختنِ جهانیِ رژیم خشن و بی رحم خود حدودا دو سال پس از به کسب قدرت بوده است. اما نکتۀ قابل توجه این است، یکی از مناطقی که این هیأت افغان طی سفر مذکور مسلما از آنجا بازدید نکردند، مرکز آموزش پناهندگان سیساروا[۱] خارج از پایتخت اندونزی، جاکارتا بود.

بازدید از این مکان می توانست طالبان را متوجه این امر گرداند که چرا سایر جهان فاصلۀ خود را با این گروه حفظ کرده و یا از آنها دوری می جویند. زیرا این مرکز در حال آموزش به دختران افغانی است که از کشور خود فرار کرده اند. به گفتۀ خاطره امیری، مدیر این مرکز به الجزیره، «در اینجا، زنان می توانند مدیر باشند. آنها می توانند معلم باشند، می توانند دانش آموز باشند … آنها قوی و قدرتمند هستند.”

به عبارت دیگر می توان گفت؛ -در این مرکز- با دختران افغان همپایه، مشبه و برابر با پسران رفتار می شود. خود کشور اندونزی –بر خلاف طالبان– چنان بر آموزش دختران تأکید دارد که تعداد دختران در سطح آموزش متوسطه از تعداد پسران بیشتر است. در همین راستا نیاز اسدالله، استاد اقتصاد توسعه از دانشگاه مالایا، در جریانِ گفتگویی در سال ۲۰۲۱ پس از تسلط طالبان بر افغانستان چنین نوشت که اندونزی می تواند به عنوان الگویی مهم و قابل توجه برای طالبان باشد؛ الگویی که می تواند نشان دهد چگونه ملل مسلمان و سازمان های مذهبی قادر خواهند بود نقش مهمی در گسترش آموزش دختران داشته باشند.

شایان ذکر است غالب کشورهایی با اکثریت جمعیت مسلمان، مسئلۀ آموزش دختران را برای جامعه خود امری حیاتی، حائز اهمیت و حساس می دانند. چنانچه به گفتۀ آمنه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد که خود نیز مسلمان است، «هر بار که به یکی از کشورهای مسلمان سفر کردم، آنها قویا بر این واقعیت تاکید داشتند که اسلام زنان را از تحصیل و یا از محل کار منع نکرده است.» وی همچنین افزود که اسلام “دینی زنده و پویاست” و درک این امر بر چگونگیِ حرکت دادن و پیشبردن “طالبان از قرن سیزدهم به قرن بیست و یکم” از سوی جهانیان تأثیر می گذارد.

مسئلۀ به رسمیت شناخته شدن از سوی کشوری چون اندونزی، تلاش و تقلایی حیاتی از سوی طالبان برای دست و پا کردن رفقایی در جهان اسلام برای خود است. با این وجود شاهدیم که رهبران اندونزی بر تحقق این امر مصر و مصمم هستند که طالبان به ممنوعیت تحصیل دختران از صنف ششم به بالا، و همچنین ممنوعیت کار زنان در بسیاری از مشاغل دولتی یا فعالیت با آژانس های بشردوستانه پایان دهند. طبق گفته های یحیی چولیل استقاف، رییس سازمان اسلامی نهضت العلما طی سال گذشته به سرویس خبریِ بنارنیوز (BenarNews)، «امروزه، ما می ‌توانیم [در اندونزی] کارهای بیشتری انجام دهیم، زیرا زنانی داریم که سرآمد و برتر هستند».

این ها همه در حالیست که سازمان ملل متحد کشورِ افغانستانِ تحت سلطه طالبان را به عنوان سرکوبگرترین کشور جهان در زمینه حقوق زنان می داند. با این حال، طالبان درصدد تقویت اقتصاد ویران شده و حفظ مشروعیت خود در داخل و خارج از کشور هستند.

طبق گفته های اندرو واتکینز، کارشناس ارشد امور افغانستان در انستیتوی صلح ایالات متحده؛ رهبران این رژیم «به آنچه جامعه بین‌ المللی می اندیشد، توجه زیادی دارند». چراکه به اعتقاد وی، میزان توجه طالبان به جزئیات در مورد سیاست های مربوط به زنان حاکی از آن است که این رژیم احساس می کند مجبور به توضیح و دفاع از اقدامات خود برای مردم افغانستان و همچنین جهانیان است.

به هرروی به نظر می رسد سفر هیئت طالبانی به اندونزی شانس و فرصتی برای موفقیت -و شاید شنیدن نظرات- یک کشور مسلمان دیگر به نظر می رسید.

منبع: روزنامۀ کریستین ساینس مانیتور 

 

[۱] the Cisarua