۲۷ مهر (میزان) ۱۳۹۹ – ۱۸/ ۱۰/ ۲۰۲۰
“گذاری بر سیر تغییر و تحولِ پول کاغذی در افغانستان: از دیروز تا امروز” (۸)
اقتصاد افغانستان طی سالیانِ متمادی، جنگ ها و درگیری هایی بسی طولانی از سر گذرانیده و دوران مختلفی را تجربه کرده و در نتیجه ارزش پول رایجِ این کشور –افغانی- در طول سال ها جنگ های داخلی همواره در حال دگردیسی و نوسان بوده است. لازم به ذکر است که چاپ اسکناس و یا همان پول کاغذی در افغانستان برای اولین بار در دوران امان الله خان انجام شد. در جریانِ تغییر و تحولاتِ وارد شده بر پول افغانستان خواهیم دید که با گذار از هر دوره ی تاریخی و با تغییر شاه و یا شخص اول حکومت، شکل ظاهری، ویژگی ها، طرح ها و نمادهای منقوش بر آن ها نیز دچار تحول می شود؛ و این خود عاملی گردیده تا بررسیِ سیر تغییر و تحولات پول کاغذی (اسکناس يا بانکنوت) در افغانستان به امری جالب توجه و حائز اهمیت تبدیل شود. در اینجا با تقسیم بندی دوران مختلف (از تاریخ ۱۹۱۹ تا ۲۰۱۶) بر روند دگردیسیِ ویژگی های ظاهری و علائم اسکناس در این کشور نگاهی خواهیم داشت.
- د افغانستان بانک (۱۹۷۸)
۲۰ افغانی ۱۹۷۸ // چاپ ۱۹۷۸″جمهوری دموکراتیک خلق” // تاریخ ۱۳۵۷ ش // توزیع و نشر نشده // ابعاد: ۱۲۵ x 56 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: طرحِ نشان ها // بدون نخ امنیتی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ های قهوه ای، سبز و بنفش // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی و نشان جدید در مرکز سمت راست با نوشته ای عربی زیر یک ستاره // امضاها: حکیم- میثاق// پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از زیارتگاه شاه اولیا در دریاچه بند امیر.
۵۰ افغانی ۱۹۷۸ // چاپ ۱۹۷۸″جمهوری دموکراتیک خلق” // تاریخ ۱۳۵۷ ش // معرفی: ۱۶-۱۲-۱۹۷۹ // ابعاد: ۱۳۴ x 58 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: طرحِ نشان ها // بدون نخ امنیتی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ های زرد، سبز و آبی // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی و نشان جدید در مرکز سمت چپ با نوشته ای عربی زیر یک ستاره // امضاها: حکیم -میثاق// پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از کاخ دارالامان در کابل. (شکل و مشخصات ظاهری مشابه با ۲۰ افغانی ۱۹۷۸)
- د افغانستان بانک (۱۹۷۹-۱۹۹۱)
۱۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // معرفی: ۱۶-۱۲-۱۹۷۹ // ابعاد: ۱۱۵ x 53 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: طرحِ نشان ها یا لوگوی بانک// بدون نخ امنیتی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ قهوه ای و سبز // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // امضاها: جوینی- وکیل// پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از گذرگاه سالنگ با یک اتومبیل در حال حرکت در جاده ای از کوه های هندوکش. (در ادامه به دلیل تشابه ظاهریِ اسکناس هایِ این دوره تنها به ذکرِ ویژگی ها، علائم و نشانه های آنها پرداخته و تنها تصاویری از ۱۰ افغانی و ۱۰۰۰ افغانی ۱۹۷۹-۱۹۹۱ نمایش داده خواهد شد.)
۲۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // معرفی: ۲۷-۱۲-۱۹۷۹ // ابعاد: ۱۲۵ x 56 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: طرحِ نشان ها یا لوگوی بانک// بدون نخ امنیتی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ قهوه ای و بنفش // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // چهار مجموعه امضا // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از زیارتگاه شاه اولیا در دریاچه بند امیر.
۵۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // معرفی: ۱۰-۱۲-۱۹۸۰ // ابعاد: ۱۳۴ x 58 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: طرحِ نشان ها یا لوگوی بانک// بدون نخ امنیتی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ سبز و آبی // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی. پس زمینه ی متشکل از نقش عربی یا اسلامی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // سه مجموعه امضا // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از کاخ دارالامان در کابل.
۱۰۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // معرفی: ۱۰-۱۲-۱۹۸۰ // ابعاد: ۱۴۰ x 62 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: وجود و یا عدم وجود نشان ها // نخ امنیتی یک سره و بدون بریدگی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ سبز و قرمز // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی. پس زمینه ی متشکل از نقش عربی یا اسلامی // در سمت راست مردی در حال جمع کردن علوفه خشک با چنگک // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // دو مجموعه امضا // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از بند نغلو در دریای کابل
۵۰۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // معرفی: ۲۳-۳-۱۹۸۱ // ابعاد: ۱۵۰ x 66 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: وجود و یا عدم وجود نشان ها // نخ امنیتی یک سره و بدون بریدگی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ های بنفش، آبی، سبز و قهوه ای // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی. پس زمینه ی متشکل از نقش عربی یا اسلامی // در سمت راست مردانِ سواره ای در حال بزکشی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // جوینی-وکیل // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از قلعه بالاحصار در کابل.
۱۰۰۰ افغانی ۱۹۷۹ // چاپ ۱۹۷۹-۱۹۹۱ // تاریخ ۱۳۵۸ ش // ابعاد: ۱۶۳ x 70 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: وجود و یا عدم وجود نشان ها // نخ امنیتی یک سره و بدون بریدگی // ناشر: گُوزناک // چاپ جلو و پشت با رنگ قهوه ای و قرمز // توضیحات: متون به زبان عربی // شماره گذاری به رنگ مشکی. پس زمینه ی متشکل از نقش عربی یا اسلامی // در سمت راست پرواز پرندگان در مقابل مسجد آبی مزار شریف // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. مهر بانک در قالب دو ظرف شبیه به قیف یا شاخ و وارانه ی یک سکه ی تترادراخما یا تترادرهم // چهار مجموعه امضا // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی و اعداد به عربی و انگلیسی// نمایی از طاق (ظفر) در باغ های پغمان و بنای یادبود سربازان افغان در جنگ استقلال.
ادامه ی مطلب در پست های بعدی …