ساخت حصار مرزی میان پاکستان و افغانستان رو به پایان است
مرز پاکستان و افغانستان
۲۱ بهمن(دلو)۱۳۹۹-۲۰۲۱/۲/۹
ساخت حصار مرزی میان پاکستان و افغانستان رو به پایان است
مرز ۲۶۷۰ کیلومتری میان افغانستان و پاکستان، که بخش‌هایی از آن یکی از صعب‌العبورترین مناطق جهان است، شامل صحراهای خالی از سکنه و کوه‌های سر به فلک با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر می‌شود.
مقامات استعماری انگلیس در قرن نوزدهم این مرز را خودسرانه کشیدند و موجب جدایی حدود ۵۰ میلیون از مردم قوم پشتون شدند که در هر دو طرف به اصطلاح «خط دیورند» زندگی می‌کنند.
خانواده‌ها، تجاران و جنگجویان چریک نسل‌هاست که آزادانه از این مرز بی در و پیکر بین افغانستان و پاکستان عبور و مرور کرده‌اند.
اما در سال ۲۰۱۷، زمانی که ارتش پاکستان در سرتاسر مرز شروع کرد به ساخت حصاری به ارتفاع سه متر مجهز به سیم خاردار، تغییرات آغاز شد. با وجود چالش‌های لجستیکی فراوان، مقامات پاکستانی در جنوری اعلام کردند که حدود ۹۰ درصد حصار کامل شده و طبق برنامه‌ریزی تا ماه جون به پایان می‌رسد. ارتش پاکستان ادعا می‌کند با این کار مانع جدیدی در برابر حملات ستیزه‌جویان مرزی به کشورهای آسیای جنوبی با حدود ۲۲۰ میلیون نفر جمعیت، ایجاد کرده است.
بهبود امنیت پاکستان
ارتش پاکستان به دنبال یک سری عملیات مرگبار ارتش در مناطق قبیله‌ای این کشور که از سال ۲۰۱۴ آغاز شد، ساخت حصار برای مرز پاکستان و افغانستان را آغاز کرد.
عایشه صدیقه، نویسنده و کارشناس ارتش پاکستان، می‌گوید: «از منظر نظامی، حصار قطعا باعث بهبود امنیت پاکستان شده است. اما می‌توان در کنترل آن انعطاف‌پذیری داشت. به دوستان اجازه عبور داد و جلوی دشمنان را گرفت.»
براساس پورتال تروریسم آسیای جنوبی، پایگاه داده‌ای مستقر در دهلی نو، پاکستان در سال ۲۰۲۰، شاهد ۳۱۹ حادثه مرتبط با تروریزم و ۱۶۹ کشته در میان غیرنظامیان بوده است که در مقایسه با سال ۲۰۱۳ کاهش چشمگیری داشته است؛ در آن زمان تقریبا ۴۰۰۰ حادثه مرتبط با تروریزم رخ داد که منجر به کشته‌شدن بیش از ۲۷۰۰ نفر شد. ساخت حصار پاکستان تلاشی برای حفاظت از این دستاوردها تلقی می‌شود.
با وجود مقابله پاکستان با شبه‌نظامیان داخلی، تصور می‌شود اسلام آباد از دیگر شبه نظامیان افغان و کشمیری مستقر در پاکستان به عنوان نیروهای جنگ نیابتی در افغانستان و هند حمایت کرده است.
ارتش قدرتمند پاکستان، مدت‌هاست که به حمایت از طالبان افغانستان برای رسیدن به اهداف استراتژیک دیرینه خود در افغانستان متهم شده است: انتصاب دولتی طرفدار پاکستان در کابل و محدود کردن نفوذ هند.
بازگشت مجدد تحریک طالبان پاکستان
با همه این‌ها، ناظران در این مورد که حصار به تنهایی جلوی ستیزه‌جویان را بگیرد، تردید دارند. چرا که در مناطق ناهموار همچنان مناطقی باز مانده و فساد محلی و رشوه گرفتن نگهبانان در گذرگاه‌ها نیز مسأله‌ساز است.
با وجود ساخت این مانع، شبه نظامیان تحریک طالبان پاکستان در سنگرهای قبلی خود در مناطق قبیله‌ای مجددا حضور یافته و در ماه‌های اخیر ده‌ها حمله مرگبار ترتیب داده‌اند. در یکی از مرگبارترین حملات، ۱۱ سرباز پاکستانی در ۱۵ انفجار در وزیرستان جنوبی در ۱۵ اکتبر کشته شدند. شش نفر پس از اصابت خودروهایشان به بمب‌های کنار جاده کشته شدند. و وقتی وسیله نقلیه نظامی دیگری به محل حادثه شتافت، انفجار دوم باعث کشته شدن پنج سرباز دیگر شد.
تحریک طالبان پاکستان مسئولیت هر دو انفجار را بر عهده گرفت.
تأثیرات حصار برای مرز پاکستان و افغانستان بر ساکنین منطقه
حصار مرزی جدید پاکستان در سال‌های اخیر موجب درگیری‌های مرگبار بی‌شماری نیز در مرز شده است. در ماه جولای، پس از درگیری بین افغان‌ها و پاکستانی‌ها در گذرگاه مرزی چمن، حداقل ۱۵ غیرنظامی افغان کشته شدند که یکی از مرگبارترین حوادث سال‌های اخیر بوده است. این درگیری‌ها پس از اعتراض مردم محلی به طرح اسلام آباد برای معرفی گذرنامه و سیستم‌های بیومتریک برای سفرهای مرزی صورت گرفت.
جوامع پشتون ساکن مناطق مرزی می‌گویند که این اقدام منجر به جدا افتادن خانواده‌ها و از بین رفتن مشاغل شده است. جوامع پشتون ساکن در دو سوی این منطقه مرزی که توانایی عبور آزادانه برای تجارت، ملاقات با خانواده یا حتا تحصیل را از دست داده‌اند، بیشترین ضربه را به خاطر این حصار متحمل شده‌اند.
هیچ دولتی در افغانستان آن را نمی‌پذیرد
این اقدام یک جانبه اسلام آباد را افغانستان محکوم می‌کند، چرا که این مرز، محل اختلاف است و افغانستان بخش‌های زیادی از قلمروی فعلی پاکستان را متعلق به خاک خود می‌داند.
صدیقه می‌گوید که «تقویت مرز» توسط ارتش پاکستان «یک بعد سیاسی» نیز دارد. به گفته وی: «حصار اساسا بیانیه‌ای عملی در مورد خط دیورند است.»
افغانستان هرگز این مرز را به رسمیت نشناخته است. کابل با تأکید بر این‌که فعالیت‌های هر دو طرف در امتداد خط دیورند باید توسط هر دو کشور تأیید شود، تصمیم پاکستان برای تقویت مرزی را محکوم کرد.
جانان موسازی، سفیر پیشین افغانستان در پاکستان می‌گوید که حصار «بر روابط دو جانبه تأثیر منفی می‌گذارد و باعث «بیگانگی» بیشتر در میان مردم پشتون ساکن در دو سوی این منطقه مرزی می‌شود. ایجاد مانع در میان مردم ساکن در خط دیورند و تفرقه اندازی در بین مردمی که دارای عمیق‌ترین روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هستند، کارساز نخواهد بود و هیچ دولتی در افغانستان آن را نمی‌پذیرد.»
مقامات افغان می‌گویند که این حصار به ستیزه جویی و تروریزم در منطقه نخواهد پرداخت. آن‌ها می‌گویند علت اصلی ساخت آن سیاست خود پاکستان است که هدفش مسلح کردن و پناه دادن به گروه‌های شبه‌نظامی و صدور تروریزم در منطقه است.
رادیو آزادی: فرود بیژن و داوود ختک
ترجمه و تلخیص: شریفه عرفانی
منبع: اطلاعات روز