ترور عالمان دینی؛ «دست‌های استخباراتی در تلاش تشدید جنگ مذهبی در افغانستان است»
۳ خرداد(جوزا)۱۴۰۰-۲۰۲۱/۵/۲۴
در کم‌تر از دو سال گذشته، ده‌ها عالم دینی و خطیب مساجد در کابل کشته شد. دکتر ایاز نیازی، خطیب مسجد وزیر اکبرخان؛ عزیز‌الله مفلح، خطیب مسجد شیرشاه سوری؛ مولوی نعمان فضلی، خطیب مسجد حاجیبخشی در شکر دره؛ و مبشر مسلمیار، استاد دانشکده‌ی شرعیات دانشگاه کابل، عالمان دینی‌ای اند که اخیرا در حملات مرموز کشته شده اند.
مولوی سیف‌الله صافی، رییس شورای علمای ولسوالی جبل‌السراج ولایت پروان، دیروز –یک‌شنبه، ۲ جوزا- توسط افراد تفنگ‌دار ناشناس ترور شد. پیش از این، مولوی محمدنعمان فضلی، یکی از عالمان دین با ۱۲ نمازگزار در روز دوم عید رمضان هنگام ادای نماز جمعه به اثر انفجاری در مسجدی در شکردره‌ی کابل، کشته شد. در این رویداد، ۱۵ نمازگزار دیگر نیز زخم برداشت. شماری از نمازگزاران و شاهدان عینی، گفته اند که مواد منفجره در محراب مسجد جاگذاری شده بود. این رویداد در حالی اتفاق افتاد که دولت افغانستان و گروه طالبان سه روز عید را آتش‌بس اعلام کرده بودند.
دولت افغانستان، طالبان را عامل ترورهای هدف‌مند در کشور می‌داند؛ اما این گروه هر نوع دستداشتن در این حملات را رد کرده است. فردوس فرامرز، سخن‌گوی پلیس کابل، می‌گوید: «پس از افزایش تهدیدها در برابر عالمان دینی، وزارت داخله تصمیم جدی تأمین امنیت مکان‌های مقدس از جمله مسجدها را گرفته است.»
هرچند آقای فرامرز، آماری از کشته‌شدگان عالمان دینی ارایه نکرد؛ اما می‌گوید که «طالبان تروریست»، عالمان دینی را هدف حمله قرار می‌دهند؛ اما وزارت داخله، امنیت آن‌ها را به گونه‌ی جدی تأمین می‌کند. «تروریستان به هیچ یکی از ارزش‌های اسلامی، انسانی و دینی باور ندارند؛ حتا از مکان‌های مقدسی مانند مسجد در ولایت‌های کشور به عنوان مرکز نظامی-جنگی استفاده می‌کنند.»
گروه طالبان اما؛ با رد ادعای نهادهای امنیتی افغانستان، قتل عالمان دینی و افراد غیرملکی را نمی‌پذیرد. ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی این گروه، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که این گروه هیچ نقشی در ترور عالمان دینی ندارد. «ما نقشی در کشتن عالمان دینی نداریم و این کار دشمنان و حلقات استخباراتی است.»
پس از امضای توافق‌نامه‌ی صلح امریکا و طالبان در ماه فبروری سال ۲۰۲۰ در دوحه‌ی قطر، موجی از ترورهای هدف‌مند علیه افراد غیرنظامی، خبرنگاران، زنان و عالمان دینی در کشور شکل گرفت و روزبه‌روز به تندی آن افزوده شد.
برخی از عالمان دینی، با اشاره به قتلهای هدف‌مند اخیر به ویژه ترور عالمان دینی مشهور، آن را رویکردی نفاق‌افگنانه و استخباراتی در کشور می‌دانند و تأکید دارند؛ حلقاتی با استفاده از وضعیت متشنج کشور، می‌خواهند جنگ مذهبی را در افغانستان دامن بزنند. مولوی حبیب‌الله حسام، رییس مجمع علمای ۳۴ ولایت کشور، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «در پشت ترورهای عالمان دینی، دست‌های استخباراتی و حلقات استفاده‌جو قرار دارد که می‌خواهند از این طریق تنور جنگ مذهبی را در کشور داغ کنند.»
به باور او، گروه‌های مختلفی تلاش دارند که با استفاده‌جویی از وضعیت متشنج فعلی کشور و ترورهای هدف‌مند عالمان دینی و سایر اقشار غیرنظامی، به جنگ‌های مذهبی میان سلفی، حنفی، صوفی وشیعه دامن بزنند و گروه‌های مختلف را در برابر هم قرار بدهند و از آن، سود ببرند. آقای حسام می‌گوید: «این یکی از اهداف شوم کشورهای بیرونی و حلقات استخباراتی در افغانستان است. در پشت پرده‌ی ترور علمای دینی، اهداف استخباراتی نهفته است؛ اهدافی که می‌خواهند جنگ میان مذاهب در افغانستان شعله‌ور شود.»
در کم‌تر از دو سال گذشته، ده‌ها عالم دینی و خطیب مساجد در کابل کشته شد. دکتر ایاز نیازی، خطیب مسجد وزیر اکبرخان؛ عزیز‌الله مفلح، خطیب مسجد شیرشاه سوری؛ مولوی نعمان فضلی، خطیب مسجد حاجیبخشی در شکر دره؛ و مبشر مسلمیار، استاد دانشکده‌ی شرعیات دانشگاه کابل، عالمان دینی‌ای اند که اخیرا در حملات مرموز کشته شده اند.
رییس مجمع عالمای ۳۴ ولایت کشور، می‌گوید که در چند سال گذشته، در ولایت‌های کابل، پروان، ننگرها، بلخ، تخار، هرات و…، نزدیک به ۱۲۰۰ عالم دینی ترور شده است. او گفت که ترور یک عالم دینی یا یک فرد عادی، هیچ توجیه دینی ندارد.
وزارت ارشاد، حج و اوقاف، با پذیرفتن افزایش قتلهای هدف‌مند بر عالمان دینی، «دشمنان وطن» را عامل آن می‌داند. این وزارت، هفته‌ی گذشته اعلام کرد که مولوی عبدالوهاب ثاقب، مدیر اطلاعات و آگاهی عامه‌ی ریاست ارشاد، حج و اوقاف ولایت پروان، از طرف افراد ناشناس کشته شده است.
رییس مساجد وزارت ارشاد، حج و اوقاف، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که در سال‌های اخیر، نزدیک به ۵۵۶ تن از عالمان دینی در قتلهای هدف‌مند کشته شده است.
سخن‌گوی گروه طالبان، می‌گوید: «عالمان دینی که رویکردهای اداره‌ی کابل را نقد می‌کند، بیشتر از طرف حلقاتی در داخل نظام هدف قرار می‌گیرند.» با این‌حال، سخن‌گوی پلیس کابل، بارد ادعا سخن‌گوی گروه طالبان، می‌گوید که نیروهای امنیتی و دفاعی کشور در روزهای عید و روزهای جمعه، امنیت تمام مکان‌های مقدس و مسجدها را تأمین می‌کند؛ «نیروهای پولیس و حکومت، حامی عالمان دینی است. طالبات تروریست، عامل ترور عالمان دین استند.»
شماری دیگر از عالمان دینی نیز با انتقاد از قتلهای هدف‌مند اخیر، نهادهای استخباراتی کشور را به ناتوانی در تأمین امنیت متهم می‌کنند. اسدالله اسدی، عالم دین، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که داستان ترورهای عالمان دین، خیلی پیچیده است؛ چون هیچ توجیه دینی برای آن وجود ندارد. «متأسفانه علاوه از قتل عام مردم بی‌گناه و صدها جفای دیگر، در این اواخر، علما، نخبگان و اهل مطبوعات که صدای مردم اند، یکی پس از دیگری ترور می‌شوند و برای آن، هیچ حجت مشخصی نداریم.»
گزارشی از انستیتوت مطالعات صلح امریکا در ماه حوت، نشان می‌دهد که تنها در سال ۲۰۱۹، ۲۰ حمله‌ی انتحاری بر مکان‌های مقدس، عبادتگاه‌ها و مساجد انجام شده. در این حمله‌ها ۱۱۷ غیرنظامی کشته و ۳۶۸ تن دیگر زخمی شده است. مسؤولیت بیشتر این حمله‌ها را شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی –داعش- بر عهده گرفته است.
در همین‌حال، سازمان ملل متحد با نگرانی از افزایش قتل‌ها هدف‌مند در افغانستان، در اوایل سال روان میلادی، از افزایش خشونت‌ها در این کشور، در شورای امنیت این سازمان ابراز نگرانی کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، گفت: «وضعیت امنیتی، در سال ۲۰۲۰ در افغانستان بدتر شده است و در این مدت، سازمان ملل متحد، ۲۵ هزار و ۱۸۰ مورد رویداد امنیتی را ثبت کرده است.» گزارش افزوده است که وقوع رویدادهای مربوط به امنیت در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۰۲ درصد افزایش را نسبت به سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد.
سازمان ملل متحد در مورد ترورهای هدف‌مند در افغانستان، گفته است که این رویدادها از ۷۸۲ در سال ۲۰۱۹ به ۹۹۳ در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲۷ درصد افزایش یافته است.
در این گزارش، آمده که در دو سال گذشته – ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱-، در اثر ترورهای هدف‌مند، ۶۵ فعال حقوق بشر و کارمند رسانه‌ای از جمله چهار زن در افغانستان کشته شده است که از این میان، ۳۲ تن آن‌ها مدافعان حقوق بشر و ۳۳ تن دیگر، کارمندان رسانه‌ها بودند.
اسدی با اشاره به وضعیت اسف‌بار ترورهای هدف‌مند در کشور، می‌گوید: «وضعیت ما به سان دو نابینا است که با هم دعوا داشتند و گه‌گاه یک‌دیگر را با سیلی می‌زدند و هرگاه آرام می‌شدند، فرد سوم جهت به‌هم‌انداختن این دو نابینا، یک سیلی یکی آن را می‌زد و دوباره جنگ‌شان تشدید می‌شد. حالا وضع ما همین‌طور شده؛ متأسفانه دست‌های «منحوس» و کشورهای منطقه جهت تفرقه میان مردم ما چنین کاری می‌کنند.»
در ۵ عقرب ۱۳۹۹عالمان و مفتی‌های جمهوری بنگلدیش، در نشستی زیر عنوان «دعوت به سوی صلح در افغانستان»، جنگ جاری در افغانستان را حرام و مخالف نصوص شرعی اسلام خواندند. نگرانی از ادامه‌ی ناامنی‌ها و گسترش خشونت به ویژه افزایش کشتارهای هدف‌مند در حالی میان شهروندان بلند گرفته که جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا، در ماه می سال روان میلادی، اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور تا ماه سپتمبر سال روان میلادی افغانستان را ترک می‌کنند.
پس از تصمیم بایدن و روند شروع خروج نیروهای ناتو از کشور، گروه‌های مختلف شهروندی به ویژه زنان و جامعه‌ی مدنی افغانستان، نگران برگشت طالبان و سقوط‌کردن در روزگار سیاه امارت اسلامی استند.
نویسنده: ابوبکر صدیق
منبع: صبح کابل