موج ترورهای مرموز چهره‌های دینی و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی در افغانستان
۳ خرداد(جوزا)۱۴۰۰-۲۰۲۱/۵/۲۴
افغانستان اخیرا شاهد افزایش حملات تروریستی علیه علمای دینی برجسته و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی و همچنین قتل‌های هدفمند و مرموز چهره‌ها و فعالان صلح بوده است.
وقوع سلسله انفجارها و حملات تروریستی علیه مقامات عالی‌رتبه، شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی و همچنین قتل‌ها و سوءقصدهای عالمان دینی برجسته و فعالان مدنی مطرح این کشور آن هم در فاصله کمتر از یک‌سال و در بحبوحه تلاش‌ها برای برقراری صلح و پایان جنگ، گمانه زنی‌ها را پیرامون اهداف این انفجارها تقویت کرده و باعث نگرانی بیشتر در این کشور شده است.
گرچه شاخه خراسان گروه تروریستی داعش به منظور زیر سوال بردن و تحت تأثیر قرار دادن گفت‌وگوهای آتی بین‌الافغانی به دست داشتن در برخی ترورهای اخیر در افغانستان اعتراف می‌کند. اما مسئولیت ادامه ترورهای زنجیره‌ای و هدفمند علما و روحانیون مذهبی و چهره‌های زیاد در افغانستان طی سال‌های اخیر و به‌ویژه یک سال گذشته را هیچ فرد یا گروهی برعهده نگرفته و طالبان نیز در وهله نخست این اقدامات را با شدت محکوم کرده‌اند.
-“ترور هدفمند روحانیون و فعالان مدنی در افغانستان بسیار پیچیده است”
محمد اکرام اندیشمند، نویسنده و کارشناس سیاسی افغانستان طی مصاحبه‌ای با خبرنگار آناتولی در این زمینه اظهارداشت: “ترور علمای مذهبی و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی، هدفمند، برنامه‌ریزی شده و بسیار پیچیده است. عامل این ترورها یک طرف خاص نیست و معمولا توسط گروه‌های دهشت‌افگن مانند طالبان و داعش و گاه نیز از سوی دولت و حکومت توسط نهادهای امنیتی و اطلاعاتی انجام می‌شود”.
این کارشناس افغان تاکید کرد: “برخی از این ترورها هم عامل بیرونی دارد، ولی دستگاه‌های اطلاعاتی کشورهای همسایه و منطقه در آن دست دارند. بنابر این کسی یا گروه مسئولیت این ترورها را برعهده نمی‌گیرد، چون عاملان این جنایت در افکارعمومی داخلی و جهانی، به‌عنوان اهداف نظامی شناخته نمی‌شونن تا قتل‌شان توجیه شود. از دیدگاه من، باید درباره هر یک این افراد ترورشده تحقیق ویژه انجام شود. می‌توان عامل قتل هرکدام آن را انجام با تحقیقات تا حدودی شناسایی کرد”.
-هدف از ترور چهره‌های شناخته شده در افغانستان
اندیشمند همچنین در این خصوص افزود: “ترور چهره‌های شناخته شده از یکطرف به جنگ استخباراتی خارجی در افغانستان بر می‌گردد که نهادهای اطلاعاتی دخیل در جنگ و بی‌ثباتی افغانستان و در بازی‌های خصومت آمیز میان خود در زمین افغانستان دست به ترور چهرههایی می‌زنند که فکر می‌کنند از مهره‌های رقیب شان باشد. از طرف دیگر این ترورها به ادامه جنگ بر می‌گردد. چهره‌های مذهبی که افراطی نیستند و با فکر میانه و معتدل می‌خواهند راه حلی به جنگ پیدا کنند از سوی دسته‌ها و حلقه‌های که خواهان ادامه جنگ هستند، ترور می‌شوند”.
سید حفیظ‌الله هاشمی، رئيس پیشین دبیرخانه مجلس سنا و عضو سابق کمیسیون انتخابات افغانستان نیز به آناتولی گفت: “از نظر بنده، این ترورهای زنجیره‌ای ابعادی گسترده دارد و مخالفان و همچنین جناح‌ها و حلقات داخل نظام در آن دخیل هستند. مخالفان تحقق روند صلح و افراد نگران از دست دادن منافع شخصی خرابکاری می‌کنند. از این رو، چنین اقداماتی از داخل و بیرون افغانستان طراحی و اجرا می‌شوند. آنها برخی را از روی ترس و وحشت و شماری را نیز برای خاموش کردن صدای‌شان می‌کشند”.
-ایجاد کمیته محافظت از روحانیون
به دنبال افزایش نگرانی‌ها از ترور علمای مذهبی و شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی در افغانستان، محمد اشرف غنی رئیس جمهور این کشور هفته گذشته دستور ایجاد کمیته مصئونیت علما را به رهبری حمدالله محب مشاور امنیت ملی این کشور صادر کرد. این کمیته تاکید کرده که مصونیت علما در اولویت کاری دولت قرار دارد.
از سوی دیگر کمیسیون اطلاعاتی طالبان اخیرا مدعی شد که “شبکه‌های جاسوسی” دولت کابل برای سبوتاژ کردن روند صلح قصد ترور علمای دینی، بزرگان اقوام و فعالان صلح را دارد. اما امرالله صالح معاون اول رئيس جمهور افغانستان نیز طالبان را “مسئول این حملات و مخترع و آغازگر حملات تروریستی و انتحاری علیه شخصیت‌های قومی، سیاسی و علمی در کشور” معرفی می‌کند.
– “عدم دستگیری و مجازات عاملان ترور باعث انجام چنین جنایات شده است”
علما، مردم و نهادهای مدنی مستقر در کابل با محکوم کردن حمله به علمای این کشور خواستار اقدام موثر دولت برای جلوگیری از این اقدام شده‌اند. دولت افغانستان نیز قول داده است كه عاملان حملات و ترورهای هدفمند را بررسی و افشا كند، اما هیچ پیشرفتی تاكنون گزارش نشده است. گروهی از گزارشگران سازمان ملل متحد اخیرا در بیانیه مشترکی از مقامات این کشور خواستند که برای جلوگیری از قتل مدافعان حقوق بشر در کشور “اقدامات قاطع” انجام دهند.
مری لاولور ، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت مدافعان حقوق بشر طی گزارشی اعلام کرد: “کشتن یک مدافع حقوق بشر یک فاجعه برای جامعه است. خشونت علیه مدافعان حقوق بشر در افغانستان تا قبل از ماه اوت از آمار سال گذشته فراتر رفته است. تحقیقات در بسیاری از موارد هیچ نتیجه‌ای به بار نیاورد و از عدم دستگیری و مجازات عاملان و مهاجمان که به انجام چنین جنایاتی ادامه می‌دهند ابراز تاسف می‌کنیم”.
روند ترور شخصیت‌های با نفوذ و قتل‌های هدفمند و مرموز فعالان فرهنگی و سیاسی در حالی ادامه دارد که دولت افغانستان و طالبان با آزادی زندانیان دو طرف گام‌هایی را برای آغاز مذاکرات بین الافغانی برداشته اند تا زمنیه آغاز روند صلح هموار شود. دو طرف برای آغاز گفت‌وگوهای صلح با تأخیر طولانی در قطر، جایی که این گروه دارای یک دفتر سیاسی است، آماده می‌شوند.
– برخی روحانیون و چهرههایی که با رویکردهای اعتدالی به تازگی ترور شده‌اند
-وحید مژده از کارشناسان سیاسی و فعالان سرشناس رسانهای که ضمن داشتن جایگاه منتقد دولت مخالف حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان و همواره برای برپایی صلح و آرامش در این کشور تلاش می‌کرد، در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۹ نزدیک خانه اش در کابل هدف حمله دو فرد مسلح ناشناس قرار گرفت و کشته شد. او در دوره جهاد با اشغال شوروی، عضو حزب اسلامی این کشور بود و در دوره رژیم گروه طالبان در وزارت امورخارجه افغانستان مشغول بکار بود.
-تتسو ناکامورا پزشک ۷۳ ساله ژاپنی که بخش عمده زندگی و حرفه خود را وقف بهبود زندگی شهروندان افغانستان کرده بود، در ۶ دسامبر ۲۰۱۹ هنگام نظارت از یک پروژه در جلال‌آباد مرکز ننگرهار در نتیجه یک حمله مسلحانه شدیدا زخمی و سپس درگذشت.
شماری از دادستان‌های افغانستان در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹ در منطقه قره باغ ولایت کابل که در اداره قضایی داخل زندان بگرام فعالیت می‌کردند، هنگام بازگشت از این زندان هدف حمله مسلحانه قرار گرفتند که در نتیجه این حمله، دو دادستان جان باخته و دو همکار دیگرشان زخمی شدند.
-ژنرال شرمیلا فروغ، رئیس بخش جنسیت ریاست امنیت ملی افغانستان و یکی از اعضای رهبری شورای ملی زنان نظامی این کشور، در ۳۱ مارس ۲۰۲۰ بر اثر انفجار بمب کنار جاده‌ای در نزدیک قاضی پلازای شهرکابل به شدت زخمی و پس از انتقال به بیمارستان جان باخت.
-محمدضمیر امیری، خبرنگار و شفیق‌الله، کارمند فنی شبکه تلویزیونی خورشید در پی حمله ۳۰ مه ۲۰۲۰ به خودروی حامل آنها در ناحیه چهارم شهر کابل جان باختند. کمیسیون مستقل حقوق بشرافغانستان درواکنش به این حمله اعلام کرد که حمله به رسانه‌ها و فعالان رسانهای، حمله به آزادی بیان و نقض آشکارحقوق بشروجنایت جنگی است.
-دکتر مولوی محمد ایاز نیازی، استاد دانشگاه و خطیب مسجد جامع منطقه وزیر اکبر خان کابل که همواره از حملات داعش و حضور و حملات نظامیان خارجی علیه غیرنظامیان انتقاد می‌کرد، در ۲ ژوئن ۲۰۲۰ بر اثر حمله انتحاری در محوطه این مسجد جان باخت. شماری از مقامات دولت افغانستان کشته شدن وی را ضایعه جبران ناپذیر خواندند. طالبان نیز در بیانیه‌ای این حمله را محکوم کردند.
– مولوی عزیز الله مفلح امام و خطیب مسجد و عضو شورای علمای سراسری افغانستان و همچنین سه نمازگزار دیگر براثر انفجاری در مسجد جامع شیرشاه سوری واقع در منطقه سوم امنیتی در غرب کابل در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۰ به قتل رسیدند. به گزارش وزارت حج و اوقاف افغانستان مولوی مفلح در کنار تحصیلات علوم شرعی در عرفان و تصوف نیز مطالعاتی داشت. گرایش او به اعتدال‌گرایی و مبارزه با افراط‌گری سبب گسترش محبت او در میان علاقه‌مندانش شده بود”.
-فاطمه خلیل ۲۴ ساله مسئول ارتباط کمیسیون حقوق بشر افغانستان و احمدجاوید فولاد، راننده وی ۲۷ ژوئن ۲۰۲۰ بر اثر انفجار یک بمب مغناطیسی کار گذاشته شده در خودرو حامل آنها در ناحیه دوازدهم شهر کابل کشته شدند. دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان، سازمان عفو بین‌الملل، انگلستان و آمریکا خواستار تحقیقات فوری در مورد این حادثه شدند.
نویسنده: خلیل سلحشور
منبع: خبرگزاری آناتولی
تاریخ انتشار:۲۰۲۰/۸/۲۰