موج سوم کرونا در افغانستان؛ از آمادگی‌های بهداشتی تا چالش‌های آموزش غیرحضوری!
۹ خرداد(جوزا)۱۴۰۰-۲۰۲۱/۵/۳۰
شیوع موج سوم کرونا در افغانستان که به ویژه پس از عید فطر در کشور گسترش یافته، نگرانی های جدی را ایجاد کرده است. از طرف دیگر، روز جمعه بیشترین آمار مبتلایان به کرونا در افغانستان ثبت شد. در همین رابطه وزارت صحت عامه افغانستان با انتشار بیانیه ای هشدار آمیز از پیامدهای خطر این موج سخن می گوید. در همین راستا، نوشته زیر از روح الله طاهری که در روزنامه صبح کابل به نشر رسیده است به جزئیات دقیق این مسئله پرداخته است:
در ادامه‌ی نگرانی‌ها به دلیل گسترش موج سوم ویروس کرونا در افغانستان، وزارت صحت عامه، ناوقت جمعه‌شب -۸ جوزا-، از رفتن نهادهای آموزشی و تحصیلی به قرنتین دو هفته‌ا‌ی خبر داد.
در خبرنامه‌ای که از سوی این وزارت نشر شده، آمده است که به دلیل گسترش موج سوم کرونا و افزایش روزافزون ابتلا به کوید-۱۹ و مبارزه با این ویروس، همه‌ی دانشگاه‌ها، مکتب‌ها و مراکز آموزشی در ۱۶ ولایت؛ کابل، غزنی، هلمند، کندهار، لوگر، ننگرهار، پکتیا، پروان، وردک، پنجشیر، بلخ، لغمان، بدخشان، کاپیسا، کندز و نمیروز، از ۸ جوزا تا دو هفته‌ی پیش رو، تعطیل است. به تعقیب آن، وزارت‌خانه‌های تحصیلات عالی و معارف نیز با نشر اعلامیه‌های جداگانه‌ای، گفتند که بر اساس تصمیم وزارت صحت و برای جلوگیری از گسترش ویروس کوید-۱۹، نهادهای تحصیلی و آموزشی، برای دو هفته تعطیل می‌شود.
نهادهای آموزشی و دانشگاهی، در حالی به قرنتین می‌رود که از زمان شیوع ویروس کرونا در کشور، روز جمعه (۷ جوزا) با ۹۷۷ واقعه‌ی ابتلا به کرونا، بیشترین آمار مبتلایان به ویروس کرونا را داشته است. وحید مجروح، سرپرست وزارت صحت، در برگه‌ی فیسبوکش، نوشته است که هرچند برای شنیدن پیام، خواهش، تقاضا و هشدار، جز انتقادها، گوش شنوایی نیافته؛ اما بازهم از گسترش ویروس کوید-۱۹، به شهروندان «هشدار» می‌دهد. او، در هشداریه‌اش، نوشته است که در موج نخست کرونا، بیشترین آمار ابتلا، ۹۱۵ واقعه در یک روز ثبت شده بود؛ اما در روز جمعه، رکورد بیشترین آمار شکستانده شد و شمار مبتلایان به ۹۷۷ واقعه در یک روز رسید. «حالا انتخاب با شماست؛ کلید حفاظت از سلامت خود، خانواده و جامعه، در اختیار خود شماست؛ تا حد ممکن در خانه بمانید، فاصله‌ی اجتماعی را رعایت کنید، ماسک بپوشید، دستان‌تان را با آب پاک و صابون بشویید.»
تدابیر وزارت صحت چیست؟
وحید مجروج، سرپرست وزارت صحت، پس از اعلام محدودهای قرنتین برای دانشگاه‌ها، مکتب‌ها و مراکز آموزشی، در کنفرانس خبری مشترک با وزیران تحصیلات عالی و معارف، (شنبه، ۹ جوزا) گفت که در دو هفته‌ی گذشته –پس از عید رمضان- چرخه‌ی گردش ویروس کرونا، در ۱۶ ولایت افغانستان، شدت یافته است. «از این رو، ما فعالیت‌های دانشگاه‌ها و مکتب‌ها را متوقف ساخته ایم. هرچند تصمیم سختی بود؛ اما گرفته شد.»
مجروح در توضیح برنامه‌های وزارت صحت، گفت که دولت افغانستان، به پیش‌رفت‌هایی در بخش شناسایی این ویروس دست یافته است. «ما در ۲۴ ساعت، حدوداً ۲۵ الی ۲۷ هزار تست سیار در افغانستان و وابسته به نیاز را انجام داده می‌توانیم. اکنون ظرفیت آزمایش ما از ۵ هزار تا ۱۰ هزار در روز است.» به گفته‌ی آقای مجروح، برای رسیدگی بهتر و به موقع به بیماران کرونایی، در شفاخانه‌ی افغان‌جاپان که در موج اول و دوم کرونا تنها شفاخانه‌ی فعال در پایتخت بود، ۷۰ بستر افزوده شده و ظرفیت ۵۰ بستر دیگر نیز وجود دارد. «بیماران وخیم کرونایی به شفاخانه‌ی افغان‌جاپان منتقل می‌شوند و در کنارش، تلاش کردیم که در چهار گوشه‌ی کابل، شفاخانه‌ها را فعال کنیم.»
بر بنیاد معلومات وزارت صحت، اکنون شفاخانه‌ی قصبه با ظرفیت ابتدایی ۱۰۰بستر، هلال‌احمر با ظرفیت ابتدایی ۵۰ بستر، شفاخانه‌ی اندونیزیایی‌ها در ارزان قیمت با ظرفیت ابتدایی ۵۰ بستر و شفاخانه‌ی محمدعلی جناح که اکنون ۱۰۰ بستر ظرفیت دارد، در صورت ممکن ۱۵۰ بستر به آن افزوده می‌شود، آماده‌ی ارایه‌ی خدمات بهداشتی برای بیماران مصاب به کرونا است.
یکی از چالش‌های مهم فراراه وزارت صحت و شفاخانه‌ها برای رسیدگی به بیماران کرونایی، کم‌بود دستگاه‌های اکسیجن است. وزارت صحت، می‌گوید که تا هنوز این مشکل وجود دارد. آقای مجروح، در کنفرانس امروز، گفت که همه‌ی منابع مالی در اختیار وزارت صحت نیست. به گفته‌ی او، شماری از دستگاه‌های اکسیجن به گونه‌ی قراردادی از سوی یونسف آماده می‌شد؛ اما این نهاد، نتوانسته به تعهدش عمل کند. «یک دستگاه از سوی امارات آورده شده که ۲۵۰ بستر را آکسیجن می‌دهد. تقریبا ۳۰۰۰ دستگاه خرد اکسیجن داریم. ما از تمام امکاناتی که در حیطه‌ی صلاحیت ما بوده، استفاده کرده ایم.»
برنامه‌ی وزارت‌خانه‌های تحصیلات عالی و معارف در دوره‌ی قرنتین؟
طبق فیصله‌ی وزارت صحت، همان‌گونه که در بالا نیز آورده شد، فعالیت‌های حضوری نهادهای تحصیلی و آموزشی تا دو هفته‌ی دیگر تعطیل است.
بر بنیاد معلومات وزارت تحصیلات عالی، سیستم آموزشی آنلاین هنوز پابرجاست و از این سیستم در روزهای قرنتین استفاده می‌شود. حامد عبیدی، سخن‌گوی تحصیلات عالی، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید؛ دانشگاه‌هایی که در قرنتین موج اول کرونا، از تدریس آنلاین استفاده می‌کردند، تا زمان شروع دوباره‌ی درس‌های حضوری، از همان شیوه کار بگیرند.
وزارت تحصیلات عالی، در دور نخست قرنتین، با استفاده از سیستم آموزشی غیرحضوری HELMS، برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها را پیش برد؛ سیستمی که دانش‌جویان دانشگاه کابل، آن را بی‌نتیجه می‌دانند. شریفه، دانش‌جوی سال سوم دانشکده‌ی خبرنگاری این دانشگاه، در صحبت با صبح کابل، می‌گوید که استادان دانشگاه با این سیستم آشنایی نداشتند و این باعث شد که استفاده از این سیستم در دانشگاه کابل کارا نبوده و نتیجه‌ی خوبی را به هم‌راه نداشته باشد. به گفته‌ی او، نداشتن دست‌رسی به انترنت با سرعت خوب و برق ۲۴ساعته نیز باعث شد که تدریس با روش غرحضوری در دو سمستری که آن‌ها تجربه کرده اند، نتیجه‌ی مطلوب را به دنبال نداشته باشد. «استادان هیچ از این سیستم استفاده نمی‌کردند. مواد درسی بارگذاری نمی‌شد. بیشتر استادان از طریق واتساپ و شبکه‌های اجتماعی، مواد درسی را می‌فرستادند؛ اما کم‌تر استادان ما به صورت آنلاین درس می‌دادند.»
با آن که آموزش غیرحضوری و درس‌های تشدیدی دانشگاه‌ها در سال گذشته، واکنش‌هایی را از سوی دانش‌جویان و شهروندان به هم‌راه داشت، وزارت تحصیلات عالی، تأکید می‌کند که در این دور قرنتین نیز از همین سیستم کار گرفته می‌شود. حنیف فرزان، معاون سخن‌گوی وزارت تحصیلات عالی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که «جز همین سیستم آنلاین، چاره‌ی دیگری نیست. به همه‌ی دانشگاه‌ها هدایت داده شده است که آمادگی‌های لازم را در این زمینه داشته باشد.»
در کنار دانشگاه‌ها، مکاتب و نهادهای آموزشی خصوصی نیز به قرنتین دوهفته‌ای رفته و روند تدریس دانش‌آموزان متوقف شده است. لیلا سامانی، رییس نشرات وزارت معارف، به صبح کابل می‌گوید که مواد درسی در سایت وزارت معارف موجود است و کسانی که به انترنت دست‌رسی دارند، در این دو هفته، می‌توانند از این مواد استفاده کنند؛ اگر قرنتین به بیشتر از دو هفته به درازا بکشد، مثل سال گذشته، وزارت معارف از طریق رادیوها و تلویزیون‌ها، برنامه‌ی درسی‌اش را به پیش می‌برد.
با این‌حال، این روزها، موج سوم ویروس کرونا در کشور در حال گسترش و روزانه شماری از شهروندان را به کام مرگ و شماری را هم به تخت بیمارستان می‌فرستد. به اساس آمار وزارت صحت، در جریان ۲۴ ساعت گذشته –شبانه‌روز جمعه-، ۶۵۴ نفر در افغانستان به ویروس کرونا مبتلا شده است. وزارت صحت، گفته است که با ثبت این موارد، شمار مجموعی مبتلایان به ویروس کرونا در افغانستان به ۷۰۷۶۱ نفر رسیده و ۲۰ نفر نیز جان باخته است. با این رقم، شمار مجموعی جان‌باختگان به اثر ویروس کرونا، به ۲۹۱۹ نفر رسیده است.
وحید مجروح، با اشاره به این که کرونا امنیت ملی را تهدید می‌کند و مبارزه با آن تنها مسؤولیت دولت نیست، از شهروندان افغانستان خواست که در مبارزه با این ویروس، وزارت صحت را تنها نگذارند. «روزهای سختی را می‌گذرانیم. بیشتر از این روزهای سخت‌تری نمی‌آید. اگر با ما هم‌کاری نکنید، نمی‌توانیم وضعیت را کنترل کنیم.»
نویسنده: روح الله طاهری
منبع: روزنامه صبح کابل