سقوط پی هم ولسوالی ها؛ مردم با عقب نشینی دولت دچار ترس و بهت شده‌اند
۲۵ خرداد (جوزا) ۱۴۰۰ – ۱۵ / ۶/ ۲۰۲۱
سقوط پی هم ولسوالی ها؛ مردم با عقب نشینی دولت دچار ترس و بهت شده‌اند
سقوط ولسوالی دولت شاه
عبدالاحمد حسینی
در جریان چند روز اخیر میزان خشونت و حملات گروه طالبان شدت گرفته است. تنها در پنج روز گذشته هشت ولسوالی به تصرف طالبان در‌آمده است. هرچند نیروهای امنیتی سقوط این ولسوالی‌ها را رد می‌کنند و می‌گویند که به دلیل مشکلات تخنیکی عقب‌نشینی تاکتیکی کرده‌اند، اما مردم و اعضای مجلس نمایندهگان از این وضعیت نگران‌اند. شماری از اعضای مجلس نمایندهگان چنین عقب‌نشینی‌ها را ناشی از «ضعف» مدیریتی در نهادهای امنیتی عنوان می‌کنند و می‌گویند که این نهادها باید به جای عقب‌نشینی، پیش‌روی کنند تا روحیه نیروهای امنیتی بلند رود و مردم نیز از نگرانی رهایی یابند.
در عین حال شهروندان کشور نیز از سقوط پی‌هم ولسوالی‌ها ابراز نگرانی کرده و از نیروهای امنیتی خواسته‌اند که جلو سقوط ولسوالی‌ها را بگیرند. در همین حال نهادهای امنیتی می‌گویند که تصرف ولسوالی‌ها از سوی گروه طالبان، ناشی از قوت این گروه نبوده، بلکه نیروهای امنیتی از این ساحات عقب‌نشینی موقتی کرده‌اند. مسوولان در وزارت دفاع ملی می‌گویند که نگرانی‌های مردم به جا است و به زودی نیروهای امنیتی برای پس‌گیری و «سرکوب محکم دشمن» برنامه جامع خود را عملی می‌کنند. این مسوولان به مردم اطمینان می‌دهند که به زودی شرایط امنیتی بهتر خواهد شد.
گروه طالبان با شروع ماه می، حملات گسترده‌ای در نقاط مختلف کشور راه‌اندازی کرده است. این گروه در حال حاضر در همه ولایات با نیروهای امنیتی درگیر جنگ‌اند؛ اما معلومات نشان می‌دهد که این درگیری‌ها در ولایت‌های نورستان، غزنی، زابل، ارزگان، فاریاب، بادغیس و غور بیشتر بوده است. از چهاردهم ماه جوزا تا هژدهم این ماه، دست‌کم نه ولسوالی سقوط کرده است.
طبق خبرهای منتشر شده، ولسوالی مندول ولایت نورستان در چهاردهم جوزا و ولسوالی‌ها شینکی، ده‌یک و گیزاب به ترتیب در ولایت‌های زابل، غزنی و ارزگان در پانزدهم جوزا سقوط کرده است. هم‌‌چنان ولسوالی قیصار فاریاب در شانزدهم جوزا و ولسوالی شهرک ولایت غور در هفدهم جوزا به تصرف گروه طالبان در‌آمده است.
در تازه‌ترین مورد، روز سه‌شنبه، هژدهم جوزا، ولسوالی‌های دولت‌آباد در فاریاب، جغتو در غزنی و جوند در بادغیس سقوط کرد. نیروهای امنیتی اما تاکنون سقوط این ولسوالی‌ها را نپذیرفته‌اند و تأکید دارند که از این ساحات عقب‌نشینی تأکتیکی کرده‌اند. دیروز خبر سقوط ولسوالی ده‌یک غزنی نیز در رسانه‌ها منتشر شد و گروه طالبان نیز ادعا کرد که این ولسوالی را سقوط داده است. منابع محلی اما این ادعا را رد کردند و گفتند که در جریان عملیات طالبان بر این ولسوالی، ۱۴ طالب کشته شده‌اند. در این درگیری سه نیروی امنیتی نیز کشته شده‌اند.
با این حال سقوط پی‌هم ولسوالی‌ها و عقب‌نشینی تأکتیکی دولت، نگرانی شهروندان و نمایندهگان مردم را برانگیخته است. محمدعارف رحمانی، نماینده مردم غزنی در مجلس نمایندهگان، با انتقاد از عقب‌نشینی تأکتیکی نیروهای امنتیتی گفته است: «متاسفانه ولسوالی جغتوی ولایت غزنی نیز مشمول قاعده فاخر عقب‌نشینی تاکتیکی شد و ساعتی قبل سقوط کرد. از همین بی‌تدبیری و بی‌برنامه‌گی و به‌هم‌ریخته‌گی به چه کسی باید شکوه کرد؟»
ضعف مدیریتی یا عقب‌نشینی تاکتیکی؟
عقب‌نشینی تأکتیکی اما در جریان روزهای اخیر از موضوعات مورد بحث و طنز در شبکه‌های اجتماعی بوده است. شماری از اعضای مجلس نمایندهگان می‌گویند که هرچند عقب‌نشینی و پیش‌روی در جنگ یک امر متداول و معمول است، اما این عقب‌نشینی تأکتیکی شرایط خاص خود را دارد. علی‌اکبر جمشیدی، عضو کمیسیون امور دفاعی و تمامیت ارضی مجلس نمایندهگان، توضیح داد که عقب‌نشینی تاکتیکی به منظور تجدید قوا، غافل‌گیری دشمن و فراهم کردن شرایط بهتر برای نبرد با طرف مقابل صورت می‌گیرد.
همین قسم در عقب‌نشینی تاکتیکی همه پرسونل سالم بیرون کشیده می‌شوند و تجهیزات ارتش به دست دشمن نمی‌افتد. او افزود که موضوع عقب‌نشینی که تازه در ادبیات نظامی کشور وارد شده، با عقب‌نشینی تاکتیکی هم‌خوانی ندارد. او گفت: «نیروهای امنیتی عقب‌نشینی تاکتیکی می‌کنند، اما می‌بینیم که در آن ساحه اکثریت پرسونل کشته و زخمی می‌شوند یا اسیر می‌شوند. تمامی تجهیزات به دست دشمن می‌افتد. گفته می‌توانیم که این قسم عقب‌نشینی، تاکتیکی نه، بلکه ضعف مدیریت جنگی به حساب می‌رود.»
این عضو کمیسیون امور دفاعی و تمامیت ارضی مجلس نمایندهگان به روزنامه ۸صبح گفت که این مجلس مسوولیت خود در قبال مردم و کشور را انجام داده و بارها رهبران نهادهای امنیتی را به خاطر ادامه ناامنی‌ها، سقوط ولسوالی‌ها و شهرها در جلسه عمومی مجلس و کمیسیون‌های امنیتی و دفاعی خواسته‌اند. آقای جمشیدی افزود که تاکنون پاسخ‌هایی که از سوی مسوولان نهادهای امنیتی ارایه شده، قناعت‌بخش نبوده است.
حکومت به فیصله مجلس تمکین نمی‌کند
از جانب دیگر، علی‌اکبر جمشیدی تصریح کرد که مجلس نمایندهگان به ویژه کمیسیون امور دفاعی و تمامیت ارضی این مجلس به خاطر بهبود وضعیت امنیتی کشور، راهکاری را با سکتور امنیتی شریک کرده، اما این نهادها آن را عملی نکرده‌اند. او با شکوه از برخورد حکومت با مجلس نمایندهگان گفت که این قوه به فیصله‌های مجلس وقع نمی‌گذارد.
با این‌همه این عضو کمیسیون امور دفاعی مجلس نمایندهگان از حکومت خواست که جلو پیش‌روی گروه طالبان را بگیرد و تلاش کند که تجهیزات ارتش به دست نیروهای «دشمن» نیفتد. این در حالی است که گروه طالبان با تصرف و سقوط ولسوالی‌ها بیشتر تجهیزات را با خود می‌برند و یا هم آتش می‌زنند.
شهروندان نیز از ادامه وضعیت نگران‌اند. شماری از آنان از حکومت می‌خواهند که به عقب‌نشینی تاکتیکی خود پایان دهد و جلو سقوط ولسوالی‌ها را بگیرد. رحیم فروتن، از باشنده‌گان شهر کابل است. او می‌گوید که چنین وضعیت او را «سخت» نگران کرده و از این‌که برخی از ولایات سقوط کند، مشوش است. این باشنده کابل افزود که به توانایی نیروهای امنیتی باور دارد، اما نهادهای امنیتی باید از عقب‌نشینی تاکتیکی دست بردارند و ولسوالی‌های تصرف شده را پس بگیرند.
او گفت: «ما از فداکاری و جسارت نیروهای خود با‌خبریم. می‌فهمیم که چه‌قدر فداکارانه از مردم دفاع می‌کنند. ولی این عقب‌نشینی مردم را ترسانده. همه فکر می‌کنند که شاید طالبان قوی شده‌اند. بالاخره جلو این پیش‌روی‌ها گرفته شود و به مردم روحیه داده شود.»
وضعیت تغییر خواهد کرد؟
وزارت دفاع ملی هرچند نگرانی مردم را قابل درک می‌داند، اما می‌گوید که به زودی وضعیت تغییر خواهد کرد. روح‌الله احمدزی، سخنگوی وزارت دفاع، به روزنامه ۸صبح گفت بعضی ساحات که در تصرف «دشمن» قرار گرفته، بیانگر قوت طالبان نه، بلکه به دلیل این بوده که نیروهای امنیتی برای جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، عقب‌نشینی موقتی کرده‌اند.
آقای احمدزی نگرانی مردم در مورد سقوط ولسوالی‌ها را برحق خواند و اطمینان داد که نیروهای امنیتی به خاطر پس‌گیری مناطق از دست رفته و سرکوب طالبان برنامه جامع روی دست دارند. او وعده داد که در آینده نه چندان دور، وضعیت تغییر مثبت می‌کند و نیروهای امنیتی با قوت بیشتر در مناطق تصرف شده مستقر خواهند شد.
در همین حال شماری از چهره‌های حکومتی معتقدند که طالبان هرگز در میدان جنگ پیروز نمی‌شوند. شاه‌حسین مرتضوی، مشاور ارشد رییس جمهور در امور فرهنگی، گفته است که طالبان در ماه رمضان از همه توان خود برای تصرف کلان‌شهرها استفاده کردند، اما موفق نشدند. او افزوده است که حالا با تصرف «چند پوسته در نقاط آسیب‌پذیر» کوشش دارند که به سرخط رسانه‌های داخلی قرار گیرند و در میز گفت‌وگو امتیاز به دست آورند.
آقای مرتضوی تصریح کرده است که طالبان نه طرحی برای صلح دارند و نه باور به آن. علاوه بر این، مشاور رییس جمهور بیان کرده است که رهبری طالبان هیچ تسلطی بر بدنه نظامی این گروه در میدان جنگ ندارد. او تأکید کرده است که وقت آن رسیده تا در‌باره دوام گفت‌وگوها تجدید نظر شود.
گفتنی است که پس از اعلام زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان، گروه طالبان حملاتش را افزایش داده است. براساس معلومات در جریان ماه می نزدیک به ۱۵ ولسوالی سقوط کرده و نزدیک به پنج هزار نفر جان باخته‌اند.
منبع: روزنامه هشت صبح