در افغانستان، استخراج زغال سنگ به کار کودکان متکی است

۱۷ دی(جدی)۱۴۰۱-۲۰۲۳/۱/۷

با سقوط افغانستان در آگوست سال گذشته، اقتصاد افغانستان فروپاشید و این کشور از یک بحران سیاسی وارد یک بحران اقتصادی و انسانی شد. این امر منجر به فقر، بیکاری و ایجاد مشکلات مالی جدی برای افغانستان و شهروندانش شد.در این میان، یکی از پیامدهای این وضعیت بحرانی افزایش کودکان کار به ویژه در مشاغل سخت مانند کار در معادن شد. امری که هرچند دشوار اما به نظر می رسد تنها راه زنده ماندن این کودکان و خانواده هایشان در چنین شرایط بحرانی باشد. در همین رابطه، در ادامه به گزارش تازه ای از افزایش حضور کودکان در معادن زغال سنگ در ولایت بغلان افغانستان پرداخته شده که به نظر می رسد این منبع هم راه نجاتی برای دولت در بحران مانده امارت اسلامی است و هم تنها گزینه بقا برای کودکان کار و خانواده هایشان.

«منصور ۱۲ ساله در روزهای هفته زمانی که بیشتر بچه ها در سراسر جهان در مدرسه هستند، در معادن زغال سنگ مشغول کاری طاقت فرسا است. در اعماق تونلی حفاری شده در کنار کوه سیاه پوش شده، پسر جوان زیر نور سوسوزدن چراغ جلو منتظر می ماند تا پسران بزرگ تر با کلنگ و زغال سنگ را از زمین بیرون بیاورند، درحالی که دیگران انبوه گونی هایی که به پشت خرها بسته شده است، حمل می کنند. در این میان کار منصور-از صبح زود تا غروب این است که خرهای مملو از زغال سنگ را از هزارتوی تونل های حفاری شده به پایین کوه در بخش دورافتاده ولایت بغلان، در ۱۸۰ کیلومتری شمال کابل هدایت کند. در این منطقه به اصطلاح، طلای سیاه در کیسه ها جمع می شود و سپس روی کامیون ها بارگیری می شود که عمدتاً به کشورهای همسایه می روند. او گفت: خانواده ام سال گذشته مرا برای کار به اینجا فرستادند. او هیچ تجهیزات حفاظتی به تن ندارد. بدون ماسک، عینک است. آنچه از این کار دریافت می کنند، مستقیما به خانواده او می رسد.

پسران برای یک روز کار بین ۳ تا ۸ دلار درآمد دارند، بسته به اینکه وظایف محول شده آنها چقدر سخت است. حفاری برای زغال سنگ، پوشاندن دیواره های تونل با چوب و بارگیری کامیون ها همگی ازجمله کارهایی است که درآمد بالایی در معادن دولتی دارند که این دستمزدها در این شرایط وخیم اقتصادی، درآمدهایی قابل توجه هستند. حتی در کشورهای ثروتمند و توسعه یافته با فناوری های پیشرفته، ماشین آلات سنگین و تجهیزات حفاظتی در دسترس، استخراج معدن می تواند شغلی خطرناک و گاه مرگبار باشد. این درحالی است که در افغانستان، جایی که بیشتر زغال سنگ با دست استخراج می شود، هر ورود در روده های این کوه یک قمار برای زندگی تلقی می شود. به طوری که ده ها کارگر درماه ژانویه پس از ریزش یکی از معادن به دلیل باران های شدید کشته شدند.این درحالی است که به نظر می رسد هیچ کس، از معدنچیان جوان گرفته تا مسئولان معدن و گروه های کارگری و بشردوستانه، نمی داند یا نمی خواهد بگویند که آیا هیچ یک از کسانی که کشته شدند، کودک بوده اند یا خیر. اما این حادثه برای الهام گرفتن به رسمی جدید در بین پسران شاغل در اینجا کافی بود. چراکه متاثر از آن هرگاه یکی از آن ها از تونل بیرون می آید، بقیه با آهنگی از فلوت اسباب بازی که پسرها در زمان استراحت از آن ها استفاده می کنند، استقبال می کنند-مانند جشنی فروتنانه برای زنده ماندن.

تولید زغال سنگ درحال افزایش است و به همین ترتیب تعداد کودکان معدنچی افزایش می یابد

صنعت زغال سنگ دولتی افغانستان یک نقطه روشن نادر در یک اقتصاد متلاشی شده است. هنگامی که طالبان در سال گذشته به قدرت بازگشتند، دولت های کمک کننده و نهادهای بین المللی میلیاردها دلار کمک را لغو کردند که باعث ایجاد یک بحران اقتصادی و انسانی شد.  اما ماه ها انزوا منجر به آن شد تا دولت طالبان که در معرض نقدینگی قرار دارد، تولید و صادرات یکی از کالاهای فراوان تر افغانستان را به کشورهایی مانند پاکستان افزایش دهد تا به احیای اقتصاد کمک کند که سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش یافت. به گفته وزارت مالیه، صادرات زغال سنگ در سال اول تحت حاکمیت طالبان تقریباً به همان میزان افزایش یافته است. به گفته وزارت معادن و پترولیم، روزانه حدود ۱۰۰۰۰تن زغال سنگ صادر می شود. همچنین، دولت طالبان در اوایل سال جاری از جنگ روسیه در اوکراین در صدور زغال سنگ به جایگاه غیرمنتظره رسید. چراکه به گفته آژانس بین المللی انرژی، اختلالات در گاز و عرضه باعث افزایش تقاضای جهانی برای زغال سنگ شد و مصرف را به سطحی رساند که از یک دهه پیش مشاهده نشده بود.

در همین رابطه، عصمت الله برهان، سخنگوی وزارت معادن گفته بود که این امر راه را باز کرد تا تعرفه های صادراتی و همچنین قیمت زغال سنگ به میزان قابل توجهی افزایش یابد.(از ۹۰ دلار در هر تن در دولت قبلی به ۲۰۰ دلار در دولت فعلی).در این میان، دولت نه تنها برنامه هایی برای ساخت جاده های جدید برای دسترسی بهتر بازارهای چین دارد، بلکه مشتاق استقبال از سرمایه گذاری خارجی در بخش معدن، برای زغال سنگ و به ویژه مواد معدنی و فلزات کمیاب ازجمله لیتیوم است. در همین راستا، سخنگوی وزارت معادن همچنین گفته بود که : درهای ما به ویژه برای شرکت های آمریکایی و اروپایی باز است. اما یک شرط که ما داریم این است که اگر یک شرکت خارجی به اینجا بیاید، باید شریک افغانی داشته باشد.  این حال، سرمایه گذاری به کندی تحقق یافته است. اما از آنجایی که بیش از ۹۰ درصد افغان ها کمبود غذای کافی ندارند، بسیاری از خانواده های فقیر از فرصت استفاده می کنند تا فرزندان خود را برای کار در صنعتی بفرستند که هنوز هم می تواند شغل و دستمزد ثابت ارائه دهد. چراکه بچه ها راحتر از مردان بالغ می توانند به داخل تونل ها و چاه های معدن باریک فشار بیاورند.

در همین رابطه جواد جاهد، که مدیریت معادن زغال سنگ را در دولت قبلی آغاز کرد، می گوید:« تجارت بسیار خوب است، درحال رشد است. اما  به غیراز افزایش تولید، تنها تغییری که او پس از بازگشت طالبان مشاهده کرده است، تعداد خردسالانی است که برای کار فرستاده شده اند. او می گوید: کودکان زیر ۱۸ سال نباید اینجا کار کنند اما مردم ما آنقدر فقیر هستند، خانواده ها چاره ای ندارند. آنها فرزندان خود را سرکار می فرستند. زیرا به پول نیاز دارند و برای ما سخت است که آنها را از انجام این کار دور کنیم».

طالبان می گویند که می خواهند کار کودکان را از بین برند اما از زمانی که آنها به قدرت بازگشته اند، این کار افزایش یافته است

در کابل یک بنر قدیمی از دولت قبلی که در آن پایان دادن به کار کودکان را اعلام می کند، هنوز در ورودی وزارت کار آویزان است. رامین بهزاد، هماهنگ کننده ارشد سازمان بین المللی کار در کابل برای افغانستان، می گوید که این میراثی است که دولت طالبان به ارث برده و اکنون از آن حمایت می کند، هرچند که این گروه در گذشته سابقه استخدام سربازان کودک را دارد. بهزاد می گوید: آنها تاکید می کنند که حذف کار کودکان بسیار مهم است و می خواهند روی آن کار کنند. در تمام گفتگوهایی که ما داشته ایم این موضوع مطرح شده است. اما در دولت فعلی و قبلی، اقدام و اجرای آن با تاخیر مواجه شده است.چنانچه که یک گزارش وزارت کار ایالات متحده که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، نشان داد که « افغانستان هیچ پیشرفتی در تلاش ها برای حذف بدترین اشکال کودکان کار نداشته است». در حالی که مشخص نیست درحال حاضر چه تعداد کودک در صنایع معدنی افغانستان کار می کنند، آنچه که معلوم است این است که کودکان کار به طور کلی درسال گذشته رشد چشمگیری داشته است.

یک نظرسنجی از بیش از ۱۰۰۰۰ خانوار توسط ائتلاف سازمان های کمکی نشان داد که تعداد خانواده های افغانی با سرپرست خانوار مرد که حداقل یک کودک کار داشتند از ۱۳ درصد در سال ۲۰۲۱ به ۲۱ درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. این ارقام برای خانواده های دارای زن سرپرست خانوار از ۱۹ درصد در سال ۲۰۲۱ به ۲۹ درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. برخی از کودکان در معادن زغال سنگ به سر می برند و شبانه روز کار می کنند. بدون اینکه هیچ محافظتی داشته باشند یا وعده زندگی متفاوتی در پیش رو داشته باشند. چندتن از پسران بزرگتر معدن بغلان می گویند که با هر سرنوشتی که در انتظارشان است کنار آمده اند».

منبع

https://www.npr.org/2022/12/31/1143143252/afghanistan-coal-mining-child-labor