هزارو یک زن چون من: روایت جسورانه یک دختر
نام فیلم:مستند هزار و یک زن چون من
نام کارگردان: صحرا مانی
مدت زمان:۸۰ دقیقه
کشور: افغانستان
هزار و یک زن چون من مستندی است ۸۰ دقیقهای از صحرا مانی فیلمساز جوان افغانستان. این مستند داستان زندگی خاطره دختری که سیزده سال مورد تجاوز جنسی پدرش قرار گرفته بود و حالا به عنوان اولین زن در افغانستان حاضر به پرده برداشتن از زندگی خود و مجازات پدرش شد. این فیلم که در سال ۲۰۰۴ در دوران دانشجویی کارگردان ساخته شده روایت زندگی دختری است که آینده اش به دست پدرش خراب شده. فیلم حکایت سرگذشت خاطره و سرگذشت تلخ و واقعی او از تجاوز پدرش بر او است. این فیلم که به درخواست خود خاطره ساخته شده توانست با واکنش های خوب داخلی و جهانی رو به رو شود و گامی مثبت هرچند اندک در زندگی زنان افغانستان که سال ها در پستوی خانه هایشان مورد تجاوز محارم خود قرار گرفته اند، باشد. داستان فیلم به واسطه موضوع ناب و ساخت عالی توانست در چندین جایزه معتبر جهانی مثل جشنواره بین المللی هات داکز کانادا، جشنواره مستند شفیلد، جشنواره بینالمللی فیلم زنان ساله جایزه ببرد.
صحرا مانی متولد سال ۱۳۶۴ در مزار شریف افغانستان است. او که روزگاری را در ایران گذرانده است به لندن مهاجرت کرد و در رشته سینما در دانشگاه مترو پولیتن لندن و فیلمسازی از دانشگاه هنر این شهر فارغ التحصیل شد. خانم مانی بیش از ۱۱ فیلم داستانی و مستند ساخت. فیلم «هزار و یک زن چون من» موفقترین فیلم اوست که موفق به دریافت بهترین جوایز بسیاری شده است. بادبادک باز،ریتم،مکتب کالو و آن سوی برقع دیگر آثار اوست.
در سال ۲۰۰۹ میلادی خشونت جنسی علیه زنان افغان در این کشور جرم شناخته شد. افغانستان از جمله کشورهایی است که زنان وضعیت خوبی را در آن ندارند. آزار و اذیت جنسی علیه زنان مسئله ای است که همواره زنان افغانستان را تهدید میکند و متاسفانه آمار و ارقام آن در کشور علیرغم تلاش های زیاد از سوی جامعه مدنی و فعالان حقوق زن و بشر همچنان زیاد است. در تازه ترین مورد(۶ آبان ۱۳۹۹) دادستانی کل افغانستان اعلام کرد که در سه سال گذشته ۵۶۹ مورد پرونده تجاوز جنسی به زنان افغانستان صورت گرفته است که هرات و کابل در صدر جدول قرار دارند. در این گزارش همچنین آمده است که تنها امسال از ۳ هزار مورد خشونت جنسی ۱۷۳ مورد مربوط به تجاوز جنسی بوده است. مسئله تجاوز محارم به زنان مثل برادر،پدر از تکان دهندهترین موارد است. متاسفانه در افغانستان مسئله تجاوز همچنان به بدترین شکل وجود دارد. یکی از عوامل تشدید تجاوز جنسی سکوت قربانیان است که به دلایلی همچون عدم رسیدگی درست قضایی،تهدیدها از سوی اطرافیان به فرد قربانی و مهمتر از همه ترس از بیآبرو شدن باعث عدم توجه جدی به این مسئله در کشور شده است.
فیلم هزارو یک زن چون من، روایت زندگی دختری است که به دلیل تجاوز پدرش بر او در حال دادخواهی برای حق خود است. خاطره دختری جوان که سیزده سال بیرحمانه مورد تجاوزی نزدیکترین فرد زندگی اش قرار گرفت و دو فرزند از او یک دختر و یک پسر را باردار شد. موضوع فیلم خاص است. سوژه ای که جامعه سنتی و مدرن نمی شناسند و در هرصورت قبیح زشت و تابو شناخته شده. در این فیلم خاطره قهرمان داستان و موضوع اصلی داستان است و از پدرش «حلیم» هیچ نشانی جز یک صحنه کوتاه نیست. چراکه هدف اصلی بانو صحرا نشان دادن انگاره های ذهنی خاطره است. داستان فیلم به شدت دردناک و تلخ است. همین تلخی باعث ساخته شدن این مستند شد.
هزارو یک زن چون من شروعی بود در جامعه سنت زده افغانستان که تازه در حال آزمون و خطا کردن اصول دموکراسی تحمیلی بر پیکره این کشور بود که از این آغاز موفقانه بیرون آمد. انتخاب سوژه ای که بسیار حساس و خطرناک تلقی می شود .اما داستان توانست به طرز موفقیت آمیزی از دل حوادث بیرون برآید و به قول خود خاطره این مسیری باشد برای هزار زنی چون او. هدف اصلی خاطره در این داستان بلند کردن فریاد دادخواهی برای هزار و یک دختری مثل او در سرنوشتی مشابه گیر مانده اند. به گفته اهل رسانه این فیلم نگاهی کنشگر به مسئله دارد. واکنش و اعتراضی علیه وضع موجود جامعه به زنان به عنوان قشری تاثیرگذار. نشان دادن سرگذشتی شوم افرادی که به دلیل پنهانکاری های جامعه به حق شان نمی رسند و همچنان در وضعیت بد زندگی شان روزگار می گذرانند.
یکی از دلایل وجود مسئله پایداری تجاوز جنسی در افغانستان بحث عدم رسیدگی به قضایا از مجرای اداری و قانونی است. چنانکه در بخشی از فیلم می بینیم که ملا به خاطره می گوید برای به دست آوردن حق اش منتظر باشد تا حکومت طالبان دوباره به افغانستان برگردد. همچنین در این فیلم می بینیم که خاطره برای رسیدن صدای دادخواهی اش و نتیجه گرفتن از رسانه ها کمک می گیرد. بزرگترین دستاورد حکومت افغانستان پس از سال ۱۳۸۱ که موفق هم می شود. در هر صورت، حکایت « هزار و یک زن چون من» روایت زندگی نه تنها خاطره بلکه زنان و دختران زیادی است که به بدترین شکل توسط نزدیکترین فرد به آنها مورد اذیت قرار می گیرند. این مستند به همین دلیل، یعنی انتخاب سوژه ناب و در عین حال سخت قابل تقدیر است. تا جایی که خاطره نخستین دختری بود که در برابر لنز دوربین قرار گرفت و از حق اش سخت دفاع کرد.