تورباز: کودکان، قربانیان جنگ در افغانستان

۲۸ آذر(قوس)۱۳۹۹-۲۰۲۰/۱۲/۱۹

نام فیلم: تورباز

نام کارگردان: گیریش مالک

بازیگران: سانجی دات، نرگس فخری، ببرک اکبری، راهول دیو و همایون شمس

کشور تولید کننده: هند

سال اکران:۲۰۲۰

«تورباز» تازه ترین فیلم سینمای هند درمورد افغانستان است که به تصویرپردازی وضعیت کنونی افغانستان می پردازد. این فیلم روایت­گر سرگذشت کودکان افغان است که ذهن شان  برای سازماندهی حملات انتحاری از سوی گروه های شورشی مورد هدف قرار گرفته است. چنانکه از جنگ برای آنها به عنوان«فضیلت» یاد می شود. اما در این بین سانجی دات که سابقه بازی در فیلم هایی در مورد افغانستان مانند فیلم جنجالی«پانی پت» را نیز داشته است به عنوان یک پزشک وارد کمپ نگهداری این اطفال می شوند و در تلاش است تا نگاه کودکان را تغییر دهد و آموزش و ورزش را جایگزین جنگ باروت کند. سانجی دات در این فیلم به عنوان یک افسر ارتش با خانواده اش وارد افغانستان می شود. در این میان دو فرزند خردسال سانجی دات بر اثر یک حمله انتحاری زخمی می شوند به همین جهت او تلاش می کند که با کمک کردن به کودکان افغان مانع پیوستن آن ها به گروه های تروریستی شوند. این فیلم به خاطر محدودیت ­های ناشی از کرونا در تاریخ ۲۱ آذر سال جاری در نت فلیکس به نمایش گذاشته شد. «تورباز» به دلیل محدودیت های امنیتی در این کشور فیلم برداری نشده است و بیشتر صحنه های آن در هند یا قرقیزستان فیلم برداری شده است. کارگردان این فیلم، در سال ۲۰۱۶ در مصاحبه ای در مورد ساخت این فیلم بیان کرده بود که:« ما در مورد حملات انتحاری و کشتار در جهان زیاد می­شنویم که بیشتر از کودکان در حملات انتحاری استفاده می شود و من می خواهم در این فیلم شیوه انجام این کار را بیان کنم».

سینمای هند در افغانستان از محبوبیت بالایی برخوردار است. فیلم های تولید شده در بالیوود از پرطرفدارترین فیلم های بازار افغانستان هستند چنانکه روحیه برگرفته از آنها در بین جوانان این کشور به وضوح دیده می شود. در این میان در طی چندین سال گذشته سینمای هند علی رغم نفوذ چشمگیرش در افغانستان شروع به ساختن فیلم هایی در مورد این کشور کرده است. کابل اکسپرس،پانی پت و اخیراً هم«تورباز» که با داستانی از تلاش های یک پزشک هندی برای تغییر فکر کودکان افغان از حملات انتحاری به آموزش و ورزش به ویژه ورزش محبوب کرکت که هم در افغانستان و هم در هند از محبوبیت بالایی برخوردار است به نمایش بخشی از وضعیت کنونی افغانستان می پردازد. این فیلم داستان سال ۲۰۰۷ در افغانستان را حکایت می کند که گروه ­های شورشی چگونه از کودکان ده ساله برای حملات انتحاری خود و با هدف رسیدن به بهشت از آنها استفاده می کنند. افغانستان به عنوان کشوری که بیش از چهل سال است در آتش جنگ می سوزد به وضوح نشان داد که در این بلای انسانی هیچ برنده قطعی وجود ندارد. بلکه هرروز بیشتر از گذشته قربانی می گیرد. در این میان کودکان یکی از اصلی ترین قشرهای آسیب دیده ناشی از جنگ هستند که حالی دشوار و آینده ای نامعلوم دارند. چنانکه گروه های تروریستی از آن ها به عنوان نیروی خود استفاده ابزاری می کنند و بخشی از حملات انتحاری به وسیله این کودکان صورت می گیرد. از همین رو،«تورباز» به وضعیت کودکان جنگ در افغانستان که مورد استفاده گروه های تروریستی قرار می گیرند، پرداخته است.

ناصر خان دکتر هندی و شخصیت اصلی فیلم که خانواده خود را در یک حمله انتحاری در افغانستان از دست داده پس از برگشت مجدد به کابل هم برای جبران روحیه شکست خورده خود و هم برای کمک به کودکانی که به گروه های اسلامی تروریستی می پیوندند به وسیله کرکت بازی محبوب افغانستان و هند  درصدد تغییر طرز تفکر این کودکان از حملات انتحاری به سمت ورزش می باشد. در همین مسیر او با موانع زیادی رو به رو می شود از جمله: پیوستن مجدد کودکان به گروه های تروریستی، اختلافات قومی در بین کودکان که نشان دهنده ریشه ای بودن مسئله تبعیض قومی در افغانستان است. این فیلم خواهان به نمایش گذاشتن سرگذشت کودکان کشور جنگ زده افغانستان است که به دلیل از دست دادن خانه و خانواده شان به سازمان های غیردولتی و کمپ های پناهندگان پناه برده اند. در نهایت، فیلم با سپری کردن مدت زمان طولانی که بسیاری از بخش های داستان می توانست  به راحتی حذف شود با پایانی غم ­انگیز تمام شد. موضوع فیلم جذاب و پرداختن به آن امری مهم است اما داستان از نقاط ضعف بسیاری برخوردار بود. زمان طولانی داستان که به راحتی بخش هایی از آن بدون خلل در فیلم قابل حذف بود یکی از جنبه های منفی «تورباز» بود. همچنین  تصویرسازی فیلم نیز چندان با جغرافیای افغانستان همخوانی نداشت. صحنه های فیلم به مخاطب حس نزدیکی به جغرافیای افغانستان را نمی دهد و بیشتر صحنه های فیلم تداعی گر فیلم های هندی و پاکستانی است.بهرروی، این فیلم دو ساعته که یکی از بخش های مهم کشور جنگ زده را به تصویر می کشاند علی رغم نکات مثبت می توانست بهتر دیده شود.