کتابِ «رمزنگاری آمریکایی: بو برگدال و تراژدی ایالات متحده در افغانستان»

۲۹  آذر (قوس) ۱۳۹۹ – ۱۹ / ۱۲/ ۲۰۲۰

– نام کتاب: “رمزنگاری آمریکایی: بو برگدال و تراژدی ایالات متحده در افغانستان “
– نویسندگان: مت فاروِل و مایکل اِیمز
– ناشر: Penguin Press
– سال انتشار: ۲۰۱۹
– زبان: انگلیسی
مت فارول نویسنده مستقلی است که کارهایش در نیویورک تایمز، ونیتی فیر، رولینگ استونز، پلی بوی و سایر نشریات به نمایش درآمده است. وی به مدت پنج سال، از جمله شانزده ماه در افغانستان، و در پیاده نظامِ ارتش بود و در حال حاضر در فیت ویل، آرکانزاس زندگی می کند. از دیگر سو، مایکل ایمز همکار همیشگی در مجلاتِ نیوزویک و هارپر است. آثار او نیز در مجلات و نشریاتِ آتلانتیک، اسلِیت، دِیلی بیست و بیلیوِر، نمایان شده است. او نه سال در آیداهو به عنوان خبرنگار روزنامه و سردبیر مجله کار کرد و اکنون در بروکلین زندگی می کند.

کتاب حاضر از دو نویسنده ی مذکور، روایتی جنجال برانگیز و تکان دهنده از زندگی، اسارت و محاکمه بو برگدال است؛ سربازی که توسط طالبان ربوده شد و داستان او به عنوان نمادی برای جنگِ رو به اضمحلال و ناکامِ آمریکا در افغانستان تبدیل شد. سرباز یکم ارتش آمریکا، بو برگدال در ساعات اولیه ۳۰ ژوئن سال ۲۰۰۹ پایگاه جوخه ی خود را در شرق افغانستان ترک کرد. از آن روز، پاسخ های شتابزده ای به بسیاری از سوالات مربوط به پرونده او داده شد، سوالاتی مانند اینکه چرا او پست خود را ترک کرد؟ چه نوع تلاش ها و اقداماتی برای پس گرفتنِ او از دست طالبان صورت گرفت؟ و چرا او در برارِ یک دادگاه نظامی، خود را گناهکار شناخت و به اتهاماتی جدی علیه خود اعتراف کرد؟

کتاب حاضر روایتی کاملا مجاب و میخکوب کننده و عمیق از باتلاق تقریبا ده ساله ی برگدال است؛ همانطور که مت فارول و مایکل ایمز نیز به طور متقاعد کننده ای استدلال می کنند، همانقدر که ما در جستجوی حقایق بزرگتر درباره چگونگی منحرف گشتنِ راه و مسیرِ ایالات متحده در افغانستان بودیم، این روایت رویدادی روشنگرانه و آموزنده در این زمینه است.

این کتاب روایت هایی موازی را در رابطه با توقف زندگیِ یک مرد جوان، و همچنین راکد نگاه داشتن یک ملت در جنگی غیرقابل پیروزی بیان می کند، و از دیگر سو نیز پیامدها و عواقبی که برخورد این دو مسئله در پی داشته اند را نشان می دهد: ۱- تلاشی ناشیانه و با ناپختگیِ ساده لوحانه که اطلاعات مربوط به موقعیت و مکانِ واقعی برگدال را سرکوب می کند و فرصت های متعددی را برای بازگرداندن او با ناشی گری تمام خراب می کند؛ ۲-تلاشی در جهتِ بازگشت به وطن که به تعمیق شکاف سیاسی از پیش گسترده ی ملت کمک می کند؛ و دادگاهی که نه تنها متهم، بلکه اکثر افراد درگیر را قضاوت می کند.

به هرروی، قلب تپنده این کتاب خودِ برگدال است -یک سرباز آرمان گرا و گمراه که دردسر ها و مشکلاتِ سیاسی و عاطفی خدمت و استخدام (به عنوان یک سرباز) به او نشان داده می شود.

با تکیه بر سال ها گزارش منحصر به فرد و بکر، و با تکیه بر ده ها منبع در ارتش، دولت، خانواده، دوستان و سربازان هم دوره ایِ برگدال، می توان گفت کتاب حاضر یک تحقیق و بررسیِ دقیق از عملکرد دولت و موضع گیری های سیاسی، یک تفسیری شدید و تند درباره حضور آمریکا در افغانستان، و یک روایتِ دلخراش و کمرشکن از یک جوان ساده لوحی است که فکر می کرد می تواند دنیا را درست کرده و ابزار قدرت و جبر را بسیار فراتر از درک خود در هم پیچد. (Amazon, 2019)

در طول دستگیری برگدال، در حالی که زادگاه او آیداهو، هوشیاری خود را حفظ و والدینش نیز برای تأمین آزادی او همه کار کردند؛ در همین حال اما، بسیاری از افراد در ارتش، سربازان هم دوره و سرانجام سیاستمداران نسخه دیگری از این اسارت را پخش می کردند که می گفت بو برگدال جوخه خود را ترک کرده و یک خیانتکار است که به آن طرف رفته بود. یکی از شدید ترین اتهاماتی که در جریان ناپدید شدنش به وی وارد شد، این بود که سربازان آمریکایی در گشت هایی که برای نجات وی در افغانستان فرستاده شده بودند، زخمی و کشته شدند.

این یک نگاه درونی به زنجیره فرماندهی ناکارآمد و خصمانه ارتش ایالات متحده است، چنانچه برخی از افسران برجسته از ناپدید شدن وی در افغانستان برای اهداف استراتژیك خود استفاده كرده و نجات برگدال را بهانه كردند. در فیلم های گروگان گرفته شده، والدین بو می دانستند که وی اطلاعات رمزگذاری شده درباره محل نگهداری را برای آنها ارسال می کند. اما دستگیری وی زمانی سیاسی شد که جناح هایی در رسانه های راست گرا شایعاتی را مبنی بر اینکه وی در واقع به طالبان گرویده، مسلمان شده و در اسارت با ربایندگان تروریست خود در حال همدستی و توطئه است، گسترش یافت.

در نهایت وی در ۳۱ می ۲۰۱۴، به عنوان بخشی از برنامه تبادل زندانیان برای ۵ عضو طالبان در زندان گوانتانامو که از قبل قرار بود آزاد شوند، آزاد شد. هرچند که این تبادلات باعث واکنش بعدی علیه بو بوگدال و پرزیدنت اوباما، که واسطه این معامله بود، شد. در همین حال ، برگدال با دادگاه نظامی روبرو بود که می توانست وی را برای همیشه در زندان بسازد. خط مشی رسمی این بود که او اکنون به طالبان تبدیل شده است. بدون هیچ اطلاعات قابل تأییدی، همه از مایکل فلین و دونالد ترامپ گرفته تا سخنگوی فاکس نیوز همه کارها را برای ترور شخصیت و انگیزه های برگدال انجام دادند.

به هر حال، تحقیقات بعدی ارتش به این نتیجه رسید که هیچ یک از شش کشته در گشت مربوط به برگدال نبوده است که جوخه اش را ترک کند. با این حال این از دید آمریکایی ها بی گناهیش را اثبات نمی کرد. به هرروی، نویسندگان این کتاب در بررسی تمام جنبه های این رویداد پیچیده در باتلاق ایالات متحده از درگیری نظامی آمریکا در افغانستان، راهی طولانی را طی کرده اند. (Whittington, 2019)

در ادامه به بیانِ اظهاراتی چند از برخی از نویسندگان و شخصیت های علمی دررابطه با کتاب حاضر می پردازیم:
– سباستین یونگر، نویسنده کتاب “قبیله و جنگ” درابطه با کتابِ حاضر چنین نوشته است: “یک روایت ژورنالیستیِ خیره کننده از انتخابِ دلخراش و مصیبت بارِ بو برگدال برای خروج از پایگاه نظامی خود در افغانستان… کتابی فوق العاده جالب در مورد یک موضوع فوق العاده دردناک و مهم.”

– همچنین الیوت آکرمن، کهنه سرباز آمریکایی در جنگ عراق و نویسنده در واشنگتن پست، دررابطه با کتاب حاضر چنین می گوید: کتابی “جذاب و گیرا…. در کتاب حاضر، حقایقِ خاص و ویژه ی پرونده برگدال تا حد رمز و راز ارتقا یافته و به نوعی رمزگذاری شده و اینجاست که داستان سرایی های فارول و ایمز به واقع می درخشد…. فارول و ایمز به طرزِ متقاعد کننده ای نشان می دهند که بسیاری از دلایلی که ما به خاطر آنها ۱۸ سال در افغانستان جنگیده ایم و جنگ در افغانستان را به طور انجامید – سکون و ناکارآمدی بوروکراتیک، اختلال در عملکرد حزبی، و بی تفاوتی داخلی- همان دلایلی است پس گرفتن برگدال را نیز طولانی ساخت، حتی زمانی که اسیرکنندگان برگدال مشتاقانه امیدوار بودند که آزادی او را انجام دهند.”

– از دیگر سوی پابلیشرز ویکلی، مجله ی خبری هفتگی آمریکایی براین باور است که: “فارول و ایمز به طور مجاب کننده ای سوء برداشت ها و تفسیرهای غلطِ رایج در موردِ فرار سرباز یکم ارتش، بو برگدالِ ۲۳ ساله از پست خود در افغانستان در سال ۲۰۰۹ را تکذیب می کند…. نویسندگان این کتاب موضوع خود را با نگاهی دقیق به زندگی برگدال پیش از اعزام به افغانستان انسانی پیش می برند. این روایت جذاب، سفرِ طولانی و پرماجرایِ برگدال را با یک انتقاد موثر از سیاست ایالات متحده در افغانستان تحت دولت جمهوری خواه و دموکرات درهم می آمیزد. خوانندگانی که به دنبال یک پیشینه ی غیرتخصصی از طولانی ترین جنگ آمریکا و نگاهی ظریف به داستان برگدال هستند، پاسخ سوالات خود را در این کتاب خواهند یافت.”

– همچنین هفته نامه ی آمریکاییِ نیشِن نیز براین باور است که کتاب حاضر کتابی:”جذاب و گیراست…. آنچه باعث استقبال کتابِ رمزنگاری آمریکایی از فایرول و ایمز می شود، فقدان یک چارچوب کهنه و قدیمی از درک و فهمِ (یک ماجرا) است… در روشِ تفهمی اما کنایه آمیز و تند، این کتاب تصویری از ایالات متحده را به عنوان کشوری ترسیم می کند که برای همیشه در دامِ امیال و افدافِ امپریالیستی خود برای توسعه و پیشروی زندانی شده است. “

همچنین وبگاهِ نقدِ کتابِ بوکلیست نیز چنین نوشته است که: ” فارول و اِیمز حماسه ی کامل برگدال و بسیاری از داستان های تاسف برانگیز در مورد مداخله و ورود آمریکا در افغانستان را بازگو می کنند. آنها به راحتی در بینِ لایه های زندگی برگدال …. و تصویری بزرگتر از تاثیر جنگ و اختلافات سیاسی آمریکا برروی زندگیِ وی در حرکت می باشند…. فارول و ایمز یک موردِ عالی برای تسلسلِ تاریخ ایجاد کرده، و افغانستان را به عنوان قبرستانی از امپراطوری ها به تصویر می کشند که در آن ایالات متحده آخرین قربانی یک باتلاق نظامی است و همچنین نشان می دهد که چگونه اقدامات یک سرباز می تواند یک ملت را دچار قطبش سازد. این کتاب براساسِ مجموعه مدارکِ مستقیم و بی پرده دررابطه با موضوعی تراژیک قرار داشته و به شدت مورد توجه مخاطبان گسترده قرار خواهد گرفت.”

– و یا کارل مارلانتس، نویسنده ی کتاب “ماترهورن و چگونگی شباهت با آن در راهی شدن به جنگ” براین باور است که، “این کتابِ فوق العاده یک داستان آگاه کننده در مورد این است که چه اتفاقی می افتد وقتی یک سرباز جوان گمراه، مشوش و سردرگم، برایِ یک سیاست خارجی به همان اندازه گمراه و اشتباه به جنگ فرستاده می شود.”

– همچنین اندرو باچویچ ، نویسنده کتاب “گرگ و میش از قرن آمریکایی” نیز براین باور است که: “مت فارول و مایکل ایمز کتاب مهمی نوشتند. کتاب آنها به عنوان روایتی از اسارت و آزادی نهایی بو برگدال، روایتی قانع کننده و جذاب است. با این وجود این پیشینه ی داستان و روایت نیز مهم است: اختلال فلج کننده ای که در تلاش ها و اقداماتِ جنگی ایالات متحده در افغانستان رخنه کرده است، از منطقه جنگی شروع می شود و تا واشنگتن ادامه دارد.”

– اندرو کوک برن نویسنده “زنجیره کُشتار” نیز دررابطه با کتاب حاضر برا این اعتقاد است: “نیاز است تا تمامیِ آمریکایی ها داستان بو برگدال را مطالعه کنند، زیرا بسیاری از جنبه های یک مداخله ی نسجیده و بررسی نشده را روشن می سازد. کتاب حاضر، نه تنها بررویِ یک جنگ بی پایان بلکه بررویِ جامعه ای که هزینه های آن را به روش های بی شماری می پردازد نیز، چراغی سرد اما روشن می تاباند. این کتاب، کتاب مسحور کننده ایست.”

– و در نهایت، آناند گوپال، نویسنده کتاب “هیچ انسان خوبی در میان زندگان نیست” نیز دررابطه با کتاب حاضر چنین نوشته است: “مت فارول و مایکل ایمز به طور برجسته و درخشانی سفر بو برگدال را بازسازی کرده و چهره ای شوم و اتهام برانگیز از نقش آمریکا در افغانستان ارائه می دهند، و از دیگر سو نیز حقیقتی بزرگتر را آشکار می سازد مبنی بر آنکه چرا ایالات متحده شکست خورد و چرا جنگ به معنای فاجعه ای پایان ناپذیر برای مردم افغانستان است. کتاب آنها، یک مطالعه عمیقا انسانی درباره یک درگیری غیرانسانی، خسته کننده و سیار است. این کتاب یکی از مهمترین کتاب هایی است که تا کنون در مورد جنگ افغانستان خوانده ام.” (Amazon, 2019)

منابع:

– Amazon, (2019), “https://www.nyjournalofbooks.com/book-review/american-cipher”, Review, https://www.amazon.com/American-Cipher-Bergdahl-Tragedy-Afghanistan/dp/0735221049

– Whittington, Lew, (2019), “American Cipher: Bowe Bergdahl and the U.S. Tragedy in Afghanistan”, https://www.nyjournalofbooks.com/book-review/american-cipher