کتاب «در جستجوی دشمن»، روایتی متفاوت از زندگی ملاعمر رهبر طالبان
رهبر طالبان
۲۰ دی(جدی)۱۳۹۹-۲۰۲۱/۱/۹
نام کتاب: در جستجوی یک دشمن
نام نویسنده: بتی دَم(BETTE DAM)
زبان: هلندی
سال انتشار:۲۰۱۹
کتاب «در جستجوی دشمن»، روایتی متفاوت از زندگی ملاعمر رهبر طالبان
طالبان از مهم ترین گروه های افراطی اسلامی است که منجر به خشونت های بیست ساله در کشور شده اند. این گروه در زمان حکومت کوتاه شان برکابل شرایط سخت و دشواری را برای مردم ایجاد کردند که از آن دوران به نام دوره «سیاه طالبانی» یاد می شود. ملامحمد عمر به عنوان رهبر اصلی این گروه، سازمان دهنده اصلی بسیاری از حملات تروریستی در کشور بود. او به عنوان زعیم جنبش طالبان از قدرت و نفوذ گسترده ای در بین طالبان برخوردار بود چنان که با علنی شن مرگ او طالبان دچار انشعاب شدند. در سال ۲۰۰۱ با حمله القاعده به رهبری اسامه بن لادن به برج های دوقلو آمریکا و به موازات آن حمله آمریکا به افغانستان، این رهبر مرموز طالبان به پناه دادن به اسامه بن لادن متهم شد.
فردی که به باور بسیاری ها در پنهان کردن اسامه بن لادن نقش اساسی داشت. به همین جهت آمریکا در تلاش برای دستگیری ملاعمر عملیات های گسترده ای را انجام داد و حتی از پاداش های چند میلیونی برای دستگیر آن خبر داد. در این میان شواهد زیادی از حضور ملاعمر در پاکستان وجود داشت. اما درست در زمانی که مذاکرات میان طالبان و آمریکا در سال گذشته برای ختم جنگ دو دهه در جریان بود نویسنده هلندی «بته دم» در کتاب تازه منتشر شده خود ادعا کرد که ملاعمر نه در پاکستان بلکه در پنج کیلومتری یکی از پایگاه های آمریکایی در جنوب افغانستان زندگی می کرده است.
کتاب «در جستجوی یک دشمن» به قلم بتی دم نویسنده هلندی درباره زندگی ملاعمر نوشته شده است. این کتاب که حاصل تحقیق ۵ ساله خانم «دم» است، به توضیح در مورد مخفیگاه ملاعمر که در نزدیکی پایگاه آمریکایی ها در افغانستان بوده است. او در این کتاب با دهه ها تن از رهبران طالبان و محافظان ملاعمر جمع آوری کرده است. او می گوید در تمام مدتی که واشنگتن بیش از هرکس دیگری در جهان در جستجوی رهبر طالبان بوده حتی برای دستگیری ملاعمر رهبری طالبان پاداش ۱۰ میلیونی تعیین کرده، و در تمام مدتی که اعتقاد بر این بوده است که رهبر طالبان در پاکستان زندگی می کند، ملاعمر در پنج کیلومتری یکی از پایگاه های آمریکا در ولایت زابل در جنوب افغانستان زندگی می کرده است.
بر اساس یافته های این کتاب، ملاعمر سالهای پایانی زندگی خود را ترجیح داده است که دیگر وارد مسائل نظامی و رهبری این گروه نشود و بیشتر به عنوان یک روحانی عمل کند. او در این سال ها حتی با خانواده خود ملاقات نکرده است. بتی دم می نویسد:« ملاعمر ابتدا در قلات، مرکز ولایت زابل ساکن بوده و با خانواده ای زندگی می کرده که از هویت واقعی او اطلاعی نداشتند. همچنین در این مدت نیروهای امرکیایی دوبار تا نزدیکی او می آیند. در بار اول هنگامی که خوردو در حال گشت زنی بوده ملاعمر خود را در پشت دسته ای از هیزم پنهان می کند و در بار دوم هنگامی که سربازان تمام خانه ای را که او در آنجا پنهان بوده به جز مخفیگاهش را جست و جو می کنند».
حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی با حمله آمریکا به افغانستان سقوط کرد. پس از این سقوط ملاعمر قدرت خود را به دیگر رهبران این گروه واگذار کرد و ترجیح داد که بیشتر به عنوان یک رهبر روحانی فعالیت کند. همچنین بتی دم در این کتاب می نویسد که بنیانگذار طالبان سال های پایانی عمر خود را در انزوا گذراند و تنها اخبار را از طریق رادیو پشتو زبان بی بی سی دنبال می کرد. همچنین نویسنده درباره اداره گروه طالبان می نویسد که ملاعمر از درون این مخفیگاه ها توانایی اداره امور را به دست خود نداشت. بنابر یافته های این کتاب، ملاعمر برای ضبط آیه های قرآن از یک گوشی نوکیا ساده بدون سیمکارت استفاده می کرد.
خانم «دَم» برای نگارش این کتاب با جبار عمری، مردی که در دوران اختفای ملاعمر بعد از برکناری طالبان از قدرت تا مرگ او با او همراه بود، مصاحبه کرد. همچنین در این کتاب نوشته شده است که، این رهبر طالبان در تاسیس دفتر این گروه در قطر که با واکنش های زیادی همراه بود موافقت کرده. در بخش دیگری از کتاب نویسنده ادعا می کند که ملاعمر در دسامبر سال ۲۰۰۱ کنترل طالبان را به وزیر دفاع این گروه یعنی ملاعبیدالله واگذار کرد. در سال های پایانی زندگی اش به طور کلی از رهبری طالبان جدا شد و زندگی مخفیانه ای را انتخاب کرد. و همچنین در مورد اتفاقات کمتر اظهار نظر می کرد. چنانکه پس از خبر مرگ اسامه بن لادن او هیچ اظهار نظری در این مورد نکرده است. در نهایت او در اوریل سال ۲۰۱۳ در بیمارستانی در پاکستان درگذشت.
منابع
۱٫بی بی سی فارسی(۲۰۱۹)، «ملاعمر”در نزدیکی یک پایگاه آمریکایی زندگی می کرد”، قابل دسترس در: https://www.bbc.com/persian/afghanistan-47519436.amp#aoh=16100989378940&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s
۲٫کشور نیوز(۱۳۹۷)،«در جستجوی یک دشمن: روایت تازه از زندگی ملاعمر»، قابل دسترس در: https://keshwarnews.com/%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7/%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%9B-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%85/
۳٫یورونیوز(۲۰۱۹)،«کتابی دربراه ملاعمر:«رهبر طالبان در نزدیکی پایگاه آمریکا زندگی می کرد»، قابل دسترس در: https://per.euronews.com/amp/2019/03/11/bette-dam-searching-for-an-enemy-taliban-mullah-omar-lived-u-s-base-afghanistan