ولایت دایکندی: پیدای پنهان (۱۴)
دوشنبه ۲۶ اردیبهشت (ثور) ۱۴۰۱- ۱۶/ ۵/ ۲۰۲۲
ولایت دایکندی در ارتفاعات مرکزی افغانستان واقع شده و از شمال و غرب با ولایت غور، از شمال شرقی با ولایت بامیان، از جنوب شرقی با غزنی، از جنوب با ارزگان و از جنوب غربی با ولایت هلمند هم مرز است. ولسوالی های این ولایت عبارتند از: نیلی، شهرستان، میرامور، گیزاب/ پاتو، کجران، اشترلی، سنگ تخت، کیتی، خدیر و ناومش (Nawmesh). مرکز این استان، ولسوالی نیلی است. به گزارش آژانس خبری پژواک، دایکندی زمانی یکی از ولسوالی های ولایت ارزگان بود و در سال ۲۰۰۳ به عنوان یک ولایت مستقل به رسمیت شناخته شد. در واقع، این منطقه بین دایکندی و جنوب ارزگان مورد مناقشه بود و بحث جدی بین دو قسمت شدن یا نشدن آن وجود داشت (EASO,107-108).
براساس برآوردهای سازمان ملی آمار و اطلاعات (سازمان آمار مرکزی سابق، CSO) NSIA در طول سال های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ استان دایکندی دارای ۵۱۶۵۰۴ نفر جمعیت است. از آن جایی که دایکندی بخشی از هزاره جات است، اقلیت های دیگر شامل پشتون، بلوچ و سادات کمتر به چشم می خورند. گیزاب/ پاتو یک ولسوالی مختلط پشتون-هزاره است. یک بررسی اجتماعی-اقتصادی نشان داد که نیمی از جمعیت استان دارای رده سنی ۱۵ سال یا کمتر هستند و جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله ۲۰٫۶ درصد از جمعیت استان را تشکیل می دهند که ساختار سنی بسیار جوان است. این امر موید این واقعیت است که در این استان نرخ باروری با بیش از ۷ فرزند به ازای هر زن، نرخ بالایی است.
این ولایت از سطح دریا ۲۴۰۰ متر ارتفاع دارد. دایکندی دارای “جغرافیای سخت” توصیف شده است. بیشتر قلمرو این ولایت کوهستانی است. با بارش برف سنگین در زمستان، اغلب راه ها برای چندین ماه مسدود می ماند. این شرایط مردم آن را منزوی و از اکثر طرح های انکشافی محروم نگه داشته است. به گفته یک کارشناس نظامی افغانستان به نقل از طلوع نیوز، ثبات نسبی ولایات دایکندی و نیز ولایت های بامیان و پنجشیر به انسجام اجتماعی در میان ساکنان آن مربوط می شود، زیرا بیشتر آنها به یک گروه قومی یا قبیله ای تعلق دارند.
وضعیت معیشتی و اقتصادی
عمده ترین منابع درآمدی دایکندی زراعت است. کشت درختان بادام اخیراً نشان دهنده امیدی جدید است که درآمدی را به عنوان محصول پیشرو به ارمغان می آورد و افق بهتر و چشم اندازی برای آینده مردم فراهم می کند. بخش مرکزی استان و نواحی اطراف مرکز استان یعنی نیلی، محل زندگی بسیاری از آوارگان داخلی است که زندگی سختی را در کوهستان هایی که زمین بایر و غیرقابل دسترس دارند، سپری می کنند.
محصولات کشاورزی عمده ای که در این ولایت کشت می شود عبارت اند از گندم، جو، سیب زمینی، بادام و لوبیا. این ولایت یکی از ولایت هایی است که از نظر تولیدات کشاورزی، در سطح پایین قرار دارد. قسمت اعظم زمین های آن غیرقابل کشت و با کمبود جدی آب مواجه است. وجود حوزه های کوچک آب، عدم مصونیت غذایی شدید و کیفیت پایین خاک از دیگر مشکلاتی است که کشاورزان دایکندی با آن ها رو به رو هستند(سروی اقتصادی-اجتماعی و دموگرافیکی دایکندی، ۱۳۹۱: ۱۳).
در مقایسه با سال ۲۰۱۷، کشت خشخاش ۵۰% در سال ۲۰۱۸ کاهش یافت و دایکندی را در میان استان هایی که “کاهش شدید” کشت خشخاش داشتند، قرار داد. داده های UNODC (دفترموادمخدر و جرائم سازمان ملل متحد) به دست آمده توسط شبکه تحلیلگران افغانستان (AAN) در ژوئن ۲۰۲۰ حاکی از کاهش ۵۲ درصدی کشت خشخاش در استان های منطقه مرکزی و ارتفاعات مرکزی (از جمله استان دایکندی) است. بر اساس گزارش UNODC، صد درصد مالیات خشخاش در ولایت دایکندی توسط گروه های ضد دولتی جمع آوری می شود.
منابع معدنی ولایت دایکندی
ولایت دایکندی از جمله ولایات مرکزی افغانستان و دارای معادن متعددی می باشد. با توجه به پژوهشی که قبلا صورت گرفته است این ولایت دارای منابع معدنی متعدد است که در ذیل ذکر گردیده است:
نگاه طالبان به ولایت دایکندی
پس از تسلط طالبان بر افغانستان در ۱۵ اوت، درگیری طولانی در افغانستان به طور ناگهانی جای خود را به یک بحران حقوق بشری و بشروستانه فزاینده داد. در بسیاری از شهرها، طالبان به جست و جوی اعضای سابق نیروهای مقامات امنیتی دولت سابق و خانواده های آنان پرداخته و آنها را تهدید و گاهی اوقات بازداشت کرده و به قتل رساده اند. با ورود آنان به کابل، هزاران نفر تلاش کردند که از کشور فرار کنند اما هرج و مرج و خشونت در فرودگاه مانع از تخلیه بسیاری از شهروندان افغان که در معرض خطر بودند، شد.
پیروزی طالبان افغانستان را از یک بحران انسانی به یک فاجعه سوق داد و میلیون ها افغان به دلیل از دست دادن درآمد، کمبود پول نقد و افزایش هزینه های مواد غذایی با ناامنی شدید غذایی مواجه شدند. در ماه های نخست تسلط این گروه، جنگ بین نیروهای دولتی و طالبان باعث افزایش شدید تلفات غیرنظامیان در اثر بمب های دست ساز، خمپاره و حملات هوایی شد. سازمان ملل متحد گزارش داد که نیروهای طالبان مشئول نزدیک به ۴۰% از کشته ها و جراحات غیرنظامیان در شش ماهه اول سال ۲۰۲۱ بوده اند، اگرچه بسیاری از حوادث بدون ادعا بوده است. زنان و کودکان تقریبا نیمی از تلفات غیرنظامیان را تشکیل می دهند.
بسیاری از حملات جامعه شیعه هزاره افغانستان را هدف قرار دادند. نیروهای طالبان همچنین در شماری از ولایات از جمله دایکندی، ارزگان و قندهار، مردم را به اجبار از خانه های شان بیرون کردند تا این اقدام آنان در ظاهراً به تلافی حمایت مردم از دولت سابق باشد. در بزرگ ترین این اخراج ها، در ماه سپتامبر، صدها خانواده هزاره از ولسوالی گیزاب و دیگر ولسوالی های همجوار مجبور به ترک خانه های شان شدند (hrw,2021).
بررسی نقض حقوق بشر توسط طالبان از زمانی که آنها در ماه اوت ۲۰۲۱ کنترل افغانستان را به دست گرفتند، دشوار است، زیرا این گروه خدمات تلفن همراه را در بسیاری از مناطق قطع کرده است. تحقیقات جدید سازمان عفو بین الملل نشان می دهد که نیروهای طالبان پس از تسلیم شدن اعضای نیروهای امنیتی دولت سابق، ۱۳ تن از قومیت هزاره، از جمله یک دختر ۱۷ ساله را به طور غیرقانونی در استان دایکندی افغانستان کشتند. این قتل در قریه کهور ولسوالی خدیر در ۳۰ اوت رخ داد. ۱۱ نفر از قربانیان از اعضای سابق نیروهای امنیتی دفاع ملی افغانستان و دو نفر غیرنظامی بودند.
اگنس کالامار، دبیرکل عفو بین الملل، گفت: “این اعدام های خونسرد دلیل دیگری است بر اینکه طالبان همان سوءاستفاده های وحشتناکی را انجام می دهند که در دولت قبلی خود بر افغانستان به تصویر می کشیدند. آنها مکرراً حقوق کسانی را که دشمن خود می دانند نقض می کنند، حتی کسانی را که قبلاً تسلیم شده اند را می کشند. طالبان باید فوراً این اقدامات انتقام جویانه را متوقف کنند و اطمینان حاصل کنند که کارمندان دولت سابق و خانواده های شان با خیال راحت در افغانستان زندگی کنند. دولت جدید باید شفاف سازی کند که چنین تخلفات فاحشی قابل تحمل نخواهد بود و مسئولین تحت تعقیب قرار خواهند گرفت” (Amnesty, 2021)
منابع
ولایت دایکندی، سروی اقتصادی-اجتماعی و دموگرافی (۱۳۹۱)
– EASO, (2020), “Afghanistan Security situation”, Country of Origin Information Report, European Asylum Support Office, http://europa.eu
Amnesty, (2021), Afganistan: 13 Hazara killed by Taliban fighters in Daykundi province- new investingation, http://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/10//afghanistan-13-hazara-killed-by-taliban-fighters-in-daykundi-province-new-investingation
Word Report 2022: Rights Trends in Afghanistan, http://www.hrw.org/word-report-2022/conuntry-chapters/afghanistan