۲۶ مهر (میزان) ۱۳۹۹ – ۱۷/ ۱۰/ ۲۰۲۰
“گذاری بر سیر تغییر و تحولِ پول کاغذی در افغانستان: از دیروز تا امروز” (۵)
اقتصاد افغانستان طی سالیانِ متمادی، جنگ ها و درگیری هایی بسی طولانی از سر گذرانیده و دوران مختلفی را تجربه کرده و در نتیجه ارزش پول رایجِ این کشور –افغانی- در طول سال ها جنگ های داخلی همواره در حال دگردیسی و نوسان بوده است. لازم به ذکر است که چاپ اسکناس و یا همان پول کاغذی در افغانستان برای اولین بار در دوران امان الله خان انجام شد. در جریانِ تغییر و تحولاتِ وارد شده بر پول افغانستان خواهیم دید که با گذار از هر دوره ی تاریخی و با تغییر شاه و یا شخص اول حکومت، شکل ظاهری، ویژگی ها، طرح ها و نمادهای منقوش بر آن ها نیز دچار تحول می شود؛ و این خود عاملی گردیده تا بررسیِ سیر تغییر و تحولات پول کاغذی (اسکناس يا بانکنوت) در افغانستان به امری جالب توجه و حائز اهمیت تبدیل شود. در اینجا با تقسیم بندی دوران مختلف (از تاریخ ۱۹۱۹ تا ۲۰۱۶) بر روند دگردیسیِ ویژگی های ظاهری و علائم اسکناس در این کشور نگاهی خواهیم داشت.
- د افغانستان بانک (۱۹۴۸-۱۹۵۱)
۲ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۳۳ x 56 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه// بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ مشکی و آبی// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی //نمایی از قلعه بالا حصار در کابل. (در ادامه به دلیل تشابه ظاهریِ اسکناس هایِ این دوره تنها به ذکرِ ویژگی ها، علائم و نشانه های آنها پرداخته و تنها تصاویری از ۲ افغانی و ۱۰۰۰ افغانی ۱۹۴۸ نمایش داده خواهد شد).
۵ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۴۰ x 62 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه// بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ سبز و صورتی// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از مسجد سبز در بلخ.
۱۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۴۵ x 66 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه// بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ قهوه ای// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از حوض و باغ در یک قصر
۲۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۵۴ x 70 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه // بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ های آبی، سبز و زرد // توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ سیاه // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از طاق ظفر در پغمان نزدیک کابل
۵۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۶۰ x 74 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه // بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ سبز // توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از منار استقلال و توپ های جنگی کابل
۱۰۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۶۷ x 77 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه // بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ های بنفش، نارنجی و سبز// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از مقبره احمد شاه درانی در قندهار.
۵۰۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۷۷ x 83 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه // بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ های آبی و سبز// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی // حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از مسجد آبی مزار شریف.
۱۰۰۰ افغانی ۱۹۴۸ // چاپ ۱۹۴۸-۱۹۵۱ // تاریخ ۱۳۲۷ ش // ابعاد: ۱۸۲ x 85 میلی متر// نهان نگاری یا همان نقش زمینه کمرنگ: تصویر محمد ظاهر شاه// بدون نخ امنیتی// نهاد چاپ کننده اسکناس: شرکت بردبری و ویلکینسون // چاپ جلو و پشت: به رنگ های قهوه ای و بنفش// توضیحات: متون به زبان عربی // پرتره دوم از محمد ظاهر شاه در سمت چپ در یک مدال یا پلاک بزرگ // شماره گذاری به رنگ مشکی// حاشیه تزئین شده با واحد پول در اعداد عربی و غربی. نشان مخصوص در مرکز // پشت: متون به زبان های عربی و انگلیسی. همچنین قاب و بدنه ای گلدار // واحد پول در اعداد عربی و غربی// نمایی از یک شهر افغانستان و اطراف آن.
ادامه ی مطلب در پست های بعدی …